Arteterapia jest znanym sposobem leczenia już od lat stosowanym we współczesnej psychoterapii. Wbrew pozorom, to równie skuteczny rodzaj postępowania terapeutycznego jak inne procedury znane z gabinetów terapeutów.
Leczenie filmem
Kinoterapia jest stosowana od 1990 roku. Pochodzi od biblioterapii – metody terapeutycznej, które polega na tym, że podczas spotkań terapeutycznych pacjentowi zadaje się (jako rodzaj zadania domowego) przeczytanie materiału tekstowego, w którym w pewien sposób się on „przejrzeć”. Książka staje się więc swoistym „lustrem”.
W kulturze obrazu, gdy czytamy mniej, specjaliści od psychoterapii opracowali sposób na leczenie filmem – kinoterapię. Pacjenci podchodzą pozytywnie do zadania, którym jest oglądanie filmu; wolą je od zapoznawania się z materiałem pisanym, niekoniecznie będącym książką. Film może być środkiem na polepszenie relacji pacjenta z terapeutą. Bohaterowie filmowi stają się figurami na planszy; na ich przykładzie opisujemy swój przypadek – jako pacjenci. Ze wszystkich rodzajów arteterapii to właśnie film jest najlepiej przyjmowaną przez pacjentów formą. Potrafi wywołać emocje, które czasami trudno jest okazać w codziennym życiu.
Metody i przebieg
Między sesjami terapeutycznymi pacjent zapoznaje się z filmami, które mu polecił psychoterapeuta. Bohaterowie i wydarzenia mają współgrać z problemem pacjenta. Należy wspomnieć, co istotne, że filmoterapia jest jedynie uzupełnieniem właściwego leczenia, a nie jego jedyną częścią.
Utożsamienie się pacjenta z problemem bohaterów filmu ułatwia w czasie terapii prowadzenie rozmowy na temat jego przypadku. Łatwiej jest mówić o bohaterach filmu, ich poczynaniach i wyborach. To ułatwia przejście do rozmowy o sobie i zobrazowanie przestrzeni, w jakiej się znajduje. Trzeba wspomnieć także o tym, że psychoterapeuta wskazuje na wątki w filmie, na które pacjent ma zwrócić uwagę; stawia też pytania, które mogą pomóc w identyfikacji sytuacji, w jakiej się znajduje.
Nie tylko pacjent musi odrabiać zadania domowe. Terapeuta powinien dokładnie przemyśleć, jaki film będzie pasował do przypadku, którym się zajmuje. Powinien od początku zastanowić się nad tym jaki jest cel terapii, by móc zadać pacjentowi odpowiednie pytania. Ponadto sam musi odpowiedzieć na pytania, które zadaje osobie przychodzącej do niego z problemem. Terapeuta musi umieć wyraźnie określić wachlarz emocji, jakie zawiera filmowy obraz, oraz definiować, w jaki sposób i dlaczego bohaterowie zachowali się w określony sposób. Jedną z metod jest zaproponowanie pacjentowi, gdzie i z kim ma obejrzeć film. Ten może czasem omówić obraz wraz z rodziną czy z kimś, kto jest swego rodzaju uczestnikiem jego problemu (np. z małżonkiem). Poza tym terapeuta musi być pewny, że pacjent będzie miał dostęp do zadanego filmu a jeśli jest to trudne musi – stworzyć warunki, by można było go obejrzeć albo w jakiś sposób udostępnić obraz. Minusem może wydać się fakt, że pacjent nie ma wpływu na wybór filmu.
Kinoterapia dla…
Nie wobec każdego pacjenta można zastosować leczenie filmem. Metoda nie może być bowiem stosowana w ciężkich schorzeniach psychicznych oraz wobec tych osób, które przez długi czas walczą ze swoimi problemami. Najczęściej zaś stosuje się ją w terapii indywidualnej (depresja, trauma, lęki), w sesjach dla par, w kontekście terapii rodzinnej oraz grupowej (rzadziej). Najbardziej sprawdza się wobec osób dorosłych, ze względu na większą obowiązkowość pacjenta przy odrabianiu zadań, a także większe pole interpretacyjne.
Tekst: Iga Woźniak
