Wątroba to jeden z niewielu narządów, który potrafi się szybko zregenerować. Trzeba tylko wiedzieć, czym ją wspomóc, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie.
Dlaczego zdrowa wątroba jest podstawą zdrowia całego ciała?
Coraz większa liczba osób choruje na stłuszczenie wątroby, bądź zmaga się z kamieniami na wątrobie, przez to pogarsza się ich ogólny stan zdrowia, gdyż gruczoł ten odpowiada za szereg ważnych funkcji w organizmie. Przede wszystkim oczyszcza ciało z toksyn. Wszystkie szkodliwe substancje, które trafiają do organizmu, wędrują do wątroby. Tam, o ile narząd ten pracuje sprawnie, zostają zneutralizowane a oczyszczona krew może trafić do krwiobiegu. Kiedy wątroba nie działa jednak tak, jak powinna, część toksyn trafia z powrotem do krwi i zatruwa cały organizm. Skutkiem tego typu zatruć są np. gorsze samopoczucie, częstsze zmęczenie, bóle głowy.
Wątroba jest odpowiedzialna za utrzymanie niezbędnych zapasów paliwa dla organizmu takich jak glikogen, witaminy A i D, czy też enzymy i substancje odżywcze. Odpowiada też za ich przetwarzanie i przerobienie. W związku z tym każde działanie, które zakłóca funkcjonowanie tego ważnego gruczołu, wpływa negatywnie na pracę całego organizmu.
Wątroba jest też ważnym producentem hormonów, białek, jak również cholesterolu. Wbrew pozorom, cholesterol nie jest jedynie negatywnym składnikiem naszego organizmu, jest on bowiem niezbędnym elementem do produkcji wielu hormonów oraz niezbędnym czynnikiem do syntezy witaminy D drogą przezskórną. Jak widać, bez prawidłowej pracy wątroby, trudno wyobrazić sobie zdrowy i dobrze funkcjonujący organizm. To dlatego przy pierwszych objawach jej stłuszczenia, czy innych chorobach tego gruczołu, konieczne jest szybkie podjęcie działań w celu regeneracji wątroby.
Co regeneruje wątrobę?
Fosfolipidy
Fosfolipidy wchodzą w skład błony komórek wątrobowych, czyli hepatocytów. To właśnie dzięki takim komórkom jak hepatocyty, wątroba może się odnawiać. Mają one bowiem zdolność do poliferacji, czyli dzielenia się i tworzenia nowych, zdrowych części wątroby. Aby jednak mogły się dzielić, potrzebują odpowiednio przepuszczalnych błon, które zagwarantują im prawidłowe funkcjonowanie. Tylko wtedy będą mogły spełniać swoją rolę. Błona hepatocytów składa się z dwóch warstw fosfolipidów – hydrofilowej i hydrofobowej. Warstwa hydrofobowa to ta, która nie przepuszcza wody i odpycha ją od siebie, a hydrofilowa to taka, która ją do siebie przyciąga i się w niej rozpuszcza. Dzięki takiej budowie błona komórkowa może selektywnie przepuszczać te cząsteczki i składniki odżywcze, które jej służą, a nie wpuszczać do wnętrza komórki toksyn, czy innych szkodliwych substancji.
Fosfolipidy są niezbędne do zachowania prawidłowej pracy wątroby oraz jej regeneracji. Dlatego też osoby, które chcą odbudować wątrobę i poprawić jej funkcjonowanie, powinny sięgnąć albo po suplementy z wyciągiem z nasion soi, które zawierają odpowiednią ilość fosfolipidów lub też wprowadzić do swojej diety takie produkty jak żółtka jaj, czy też właśnie nasiona soi. O tym, jaką rolę spełniają jeszcze fosfolipidy w procesie odbudowy wątroby, można poczytać na stronie Essentiale.
Ostropest
Ostropest jest to roślina, która dzięki zawartości substancji o nazwie sylimaryna posiada właściwości hepatoprotekcyjne. Chroni ona hepatocyty (komórki wątroby) przed działaniem wolnych rodników oraz zwiększa biosyntezę glutationu w komórkach wątrobowych, dzięki czemu polepsza ich zdolność do regeneracji. Ponadto działa korzystnie na uszczelnienie błon hepatocytów, przez co ogranicza możliwość przenikania toksycznych substancji do wnętrza komórki. Ostropest można spożywać albo w formie mielonych ziaren, naparów lub też w postaci wyciągów alkoholowych. Każda z tych form działa korzystnie na wątrobę i przyczynia się do lepszego jej funkcjonowania.
Prawidłowe oddychanie i odpoczynek
Prawidłowe oddychanie, a więc oddychanie przeponowe, jest również istotnym elementem przyczyniającym się do regeneracji wątroby. A to z tego względu, że pozwala ono na lepsze dotlenienie tego narządu. Dodatkowo odpoczynek, polegający na leżeniu, wspomaga przepływ krwi w wątrobie. Kiedy leżymy, krew przepływa w gruczole o 40% szybciej niż w pozycji stojącej. Dotlenianie wątroby oraz lepszy przepływ krwi jest niezwykle istotny, jeśli chcemy pomóc jej się odbudowywać. Zważywszy na fakt, że w trakcie 1 minuty przepływa przez wątrobę aż 1,5 l krwi, co jest porównywalne z samą masą wątroby, możemy dostrzec, że ułatwienie jej tego przepływu, stanowi istotne odciążenie tego narządu.
Dieta wątrobowa – jak powinna wyglądać?
Małe objętościowo posiłki służą wątrobie
Przejadanie się jest jednym powodów zakłócenia pracy wątroby, a to z tego względu, że istnieją pewne ograniczenia ilości wydzielin trawiennych, jakie organizm może wytworzyć w trakcie spożywania jednego posiłku. Kiedy jemy zbyt dużo, wtedy część pokarmu, nie jest dokładnie trawiona z powodu niedoboru kwasu solnego w żołądku, czy też z powodu braku żółci. Kiedy tak się dzieje, niestrawione jedzenie fermentuje w jelitach i staje się źródłem szkodliwego działania drobnoustrojów. Ten sposób rozkładu jedzenia (dodajmy – nienaturalny) jest przyczyną zmiany pH w jelitach, które to tworzy przyjazne środowisko dla rozwoju bakterii i pasożytów. Patogeny te wytwarzają wówczas silne toksyny, które z jelit trafiają żyłą wrotną do wątroby i tam dodatkowo ją obciążają.
Jedzenie o odpowiedniej porze – sprzymierzeńcem wątroby
Nasz organizm pracuje według pewnego cyklu. Na przykład wątroba i woreczek żółciowy oczyszczają się między godziną 1 a 3 w nocy. Dlatego, aby mogły się prawidłowo oczyścić, nie wskazane jest jedzenie w późnych godzinach nocnych. Jeśli kładziemy się spać o godzinie 22.00 (a tak jest najbardziej korzystnie dla naszego organizmu), wówczas swój ostatni posiłek powinniśmy spożyć między godziną 18.00 a 19.00. Wtedy zostawiamy organizmowi czas, aby mógł się naturalnie oczyścić i zregenerować. Osoby, które zbyt późno chodzą spać, a w dodatku lubią podjadać w nocy, często mają problemy z wątrobą, gdyż nie dają jej szansy na odnowę i odpoczynek.
Regularne posiłki
Ze względu na to, że dieta wątrobowa powinna składać się z posiłków o małej objętości, istotne jest, aby było to 4 do 5 posiłków spożywanych o regularnych porach. Ważne jest także, aby nie pić w trakcie jedzenia, gdyż zakłóca to proces trawienia. Nie należy też jeść w biegu, albowiem to również źle wpływa funkcje trawienne. Kiedy akurat nie mamy możliwości, aby zjeść w spokoju (bo akurat biegniemy na autobus), przesuńmy lekko godzinę posiłku.
Ograniczenie produktów obciążających wątrobę
Aby dieta służyła regeneracji wątroby, istotne jest, aby ograniczała produkty, które źle wpływają na jej funkcjonowanie, a są to przede wszystkim: fruktoza, alkohol, kofeina. Fruktoza – czyli cukier zawarty w owocach szczególnie niekorzystnie wpływa na pracę wątroby, gdyż powoduje jej przeciążenie. Wynika to z tego, że fruktoza omija pewien szlak metaboliczny w wątrobie, któremu podlega cukier, w związku z tym bardzo łatwo ją obciąża. Również alkohol wpływa bardzo niekorzystnie na pracę wątroby, prowadząc bardzo szybko do jej stłuszczenia. Z tego też względu dieta na stłuszczoną wątrobę zawiera tak duże ograniczenia, co do spożycia alkoholu, czy też właśnie fruktozy.
Dieta wątrobowa – co jeść?
Dieta wątrobowa powinna być przede wszystkim dietą lekkostrawną, z ograniczoną objętościowo ilością posiłków. Ważne też, aby opierała się o posiłki gotowane, gdyż wątroba lepiej je toleruje niż produkty surowe. Ponadto istotne jest w niej ograniczenie ilości złych tłuszczów np. smalcu, masła roślinnego oraz potraw smażonych na rzecz prawdziwego masła, śmietanki oraz potraw duszonych, czy pieczonych. Nie należy zwiększać w diecie ilości białka, chyba, że mamy do czynienia z niedożywieniem lub marskością wątroby. Przeciętna ilość białka powinna w diecie wątrobowej wynosić nie więcej niż 1 g/kg masy ciała. Hepatocyty (komórki wątroby) potrzebują dobrej jakości nienasyconych kwasów tłuszczowych, warto więc sięgnąć po oliwę z oliwek lub olej z czarnuszki, aby wspomóc ich funkcjonowanie. Aby odciążyć wątrobę, należy również ograniczyć spożywanie cukru, a w szczególności cukrów prostych zawartych w miodzie, dżemie czy słodyczach. Do diety warto wprowadzać produkty bogate w antyoksydanty takie jak jagody, jeżyny, czy pomidory.
Dieta wątrobowa – jadłospis
Przykładowy jadłospis diety wątrobowej może wyglądać następująco:
Śniadanie: jajko na miękko, 2 kromki chleba pszennego z masłem i chudym twarogiem, pomidor.
Drugie śniadanie: sałatka jarzynowa (majonez trzeba zastąpić jogurtem), kromka chleba.
Obiad: krupnik, potrawka z kurczaka, ziemniaki, gotowana marchewka, kompot truskawkowy.
Podwieczorek: owoce w galaretce.
Kolacja: pstrąg pieczony z koperkiem, ryż lub makaron, brokuły.
Dieta wątrobowa – przepisy
Pulpety w sosie koperkowym
Gotujemy warzywny wywar (na wrzątek wrzucamy marchew, pietruszkę, seler oraz por, do tego sól, pieprz, liść laurowy, ziele angielskie). Następnie namaczamy wodą jedną, suchą bułkę. Kiedy bułka namięknie, odciskamy z niej wodę, a do bułczanej masy dodajemy zmielone mięso z indyka lub kurczaka. Później dodajemy przyprawy typu: sól, pieprz, papryka słodką lub przyprawa curry. Wbijamy jedno jajko i dodajemy trochę tartej bułki. Następnie wrzucamy pulpety na warzywny, gotujący się wywar i gotujemy je około 15 minut. Do zrobienia sosu niezbędna jest część warzywnego wywaru, którą odlewamy do mniejszego rondelka, dodajemy dużą ilość koperku, a następnie zagęszczamy za pomocą mąki. Klopsiki podajemy z ryżem i np. gotowaną marchewką z wywaru.
Kleik ryżowy z musem owocowym
Ryż gotujemy tak długo, aż uzyska konsystencję masy (powinien się gotować około 30-40 minut). Następnie dodajemy do niego zmiksowane wcześniej owoce. Zagotowujemy jeszcze przez moment, dosładzamy według uznania i wylewamy na talerz.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
- R. Sawczuk, W. Miltyk, Ostropest plamisty – stare/nowe panaceum, „Gazeta Farmaceutyczna” 2016, nr 4, s. 22-24. Dostęp online 18 stycznia 2019 http://www.kwadryga.pl/upload/Dokumenty/Artykuly_naukowe/2016_04_naukowy.pdf
- Aktywność niezbędnych fosfolipidów (EPL) pochodzenia sojowego w chorobach wątroby, praca zbiorowa, Pharmacological Reports 2011, vol 63 (3), s. 643-659. Dostęp online 18 stycznia 2019 http://doczz.pl/doc/222616/aktywno%C5%9B%C4%87-niezb%C4%99dnych-fosfolipid%C3%B3w–epl—newsletter
- A.Moritz, Rozszerzone oczyszczanie wątroby i woreczka żółciowego, Białystok 2018, s. 156, 160-161
- E.I.Skalianska, Wątroba. Leczenie bez lekarstw, Warszawa 2010, s. 72
- A.Laughin, Zdrowa wątroba, Wrocław 2014, s. 112-115
