Edukacja teatralna pozwala wychować człowieka wrażliwego na sztukę, a ponadto umożliwia rozwijanie inteligencji dziecka. Powinna więc być integralną częścią wychowania dzieci we współczesnym świecie.
Wizyta w teatrze
Teatr przygotowuje widza do pracy intelektualnej, pobudza ciekawość, zapewnia sposobność do analizy i jest bardzo ważnym elementem edukacji. Może zaspokoić potrzeby psychiczne dziecka i odgrywać niezwykle istotną rolę w kształtowaniu jego osobowości. Wizyty w teatrze są dla dzieci ważnym wydarzeniem. Gdy rozlega się dzwonek i gasną światła, a kurtyna się unosi, jesteśmy wprowadzani w atmosferę tajemnicy, gdzie wszystko może się zdarzyć…
W teatrze dziecko spotyka się z żywym słowem, co rozwija jego mowę i wzbogaca słownictwo. Bycie widzem kształtuje wrażliwość estetyczną, rozwija zainteresowania, np. w zakresie muzyki i literatury. A tego, jak wiadomo, nie da się przecenić.
Wyjście do teatru to zawsze okazja do wspólnego, rodzinnego spędzania czasu. Jest to niczym święto – rodzice zakładają eleganckie ubrania, dziewczynki wkładają najszykowniejsze sukienki, a chłopcy zawiązują krawat bądź muchę. Takie wydarzenia zapadają na długo w pamięci dziecka. Edukację warto zacząć wcześnie, nawet już od drugiego roku życia.
Zabawa w teatr
Doświadczenie teatru przez najmłodszych to nie tylko bycie widzem. To również zabawy teatralne, w których dziecko staje się aktorem i autorem. Tego typu aktywność rozwija wyobraźnię i doskonali mowę. Wchodzenie w świat fikcji i umowności, odgrywanie ról, to nie tylko naśladownictwo, ale również próba wyrażenia samych siebie. Co równie bardzo ważne, kształtuje to w młodym człowieku wrażliwość estetyczną, moralną i społeczną. Dzięki takim zabawom, dziecko uczy się pracy w grupie i wzmacniania więzi koleżeńskiej.
Warto zachęcać maluchy, aby same wybierały sobie rekwizyty potrzebne do odegrania konkretnej roli. Często wystarczy zwykły koc i kilka krzeseł, stare ubrania, lalki lub maskotki wykorzystywane do codziennej zabawy. Możemy też wspólnie z dziećmi tworzyć dekoracje czy kostiumy aktorskie; jest to wspólna zabawa i zacieśnianie więzi między dziećmi a rodzicami.
Bardzo dużo korzyści dzieci wyniosą z zabawy, jeśli zamiast używać gotowego tekstu pozwolimy im na improwizację i mówienie własnymi słowami. W ten sposób uczą się poprawnego wyrażania myśli i zwiększają zasób słownictwa. Niemniej równie wartościowa będzie inscenizacja utworów literackich, baśni, legend, opowiadań. Nauka na pamięć, nawet prostych kwestii, wyrabia umiejętność zmiany tonu głosu, siły, pauz. W ten sposób kształtuje się emisja głosu i dykcja.
Edukacja w szkole i poza nią
Mimo wielu korzyści wynikających z edukacji teatralnej, podstawa programowa w polskich szkołach nie zapewnia młodemu człowiekowi odpowiedniego wykształcenia zdobywanego w aktywnym życiu kulturowym. Górnolotnie brzmiące „wychowanie estetyczne” to wciąż rzadkość. W tej sytuacji pomóc może tylko pasja i gorliwość nauczyciela „z powołania”.
Obecnie wiele teatrów proponuje zajęcia dla najmłodszych, w formie zabawy wypełniającej czas, w którym rodzice oglądają spektakl lub w postaci odrębnych warsztatów. W Trójmieście naprzeciw rodzicom i dzieciom wychodzi między innymi Gdański Teatr Szekspirowski, który organizuje warsztaty dla dzieci podczas wybranych spektakli. Istnieje również Dział Edukacji przy Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, który tworzy projekty i działania z zakresu edukacji artystycznej, kulturalnej i społecznej. Wśród oferty tej instytucji znajdziemy wiele ciekawych warsztatów. W niektórych mogą uczestniczyć dzieci już od czwartego roku życia, a także uczniowie, studenci, nauczyciele czy seniorzy. Zajęcia zawsze dostosowane są do grupy wiekowej; przygotowane są różne warianty i kilka opcji do wyboru, każdy więc może znaleźć coś dla siebie. Obecnie trwają zapisy na zajęcia w nowym roku szkolnym 2016/2017.
Według danych z 2015 roku, w Polsce do teatru kilka razy w roku chodzi 20% osób. Istotne jest więc, aby zrozumieć samą potrzebę teatralnego przeżycia. Być może dzięki efektywnej edukacji kulturalnej mniej byłoby przypadków niszczenia obiektów sztuki i protestów konfrontujących środowisk. Obecnie zmienia się miejsce teatru w przestrzeni publicznej. Nie jest to już tylko stereotypowe prestiżowe miejsce kultury, ale także sfera rodzinna.
Warto wiedzieć
W starożytnej Grecji każda sztuka miała swojego choregosa – osobę, którą dzisiaj nazwalibyśmy raczej sponsorem. Był nią możny obywatel, który finansował przedsięwzięcie i umożliwiał jego realizację. Zanim więc się wzdrygniemy, widząc kolejną reklamę na gmachu teatru, warto pamiętać, że nie do końca jest to wymysł współczesnych menedżerów.
Za koncepcja biletowanych przedstawień teatralnych to również pomysł starożytnych Greków! Początkowo sztuki miały głównie charakter religijny i z założenia były dostępne dla każdego. Niemniej z powodu braku miejsc stopniowo wprowadzano (niskie) opłaty. Nie było za to siedzisk numerowanych. Funkcję osób rezerwujących miejsca dla swoich panów pełnili niewolnicy. Z tego powodu często spędzali całe noce w teatrze.
Teatr Wielki – Opera Nowa w Warszawie jest jednym z największych tego typu obiektów na świecie. Na widowni największej sali Teatru – Sali im. Moniuszki – może zasiąść jednocześnie 1841 osób.
Tekst: Katarzyna Anuszewska
