Rozwój mowy dziecka jest procesem, który doskonale rozkłada się w czasie. To najbardziej podstawowa wiedza, która sprawia, że nie możemy od dzieci wymagać więcej, niż mogą nam w danej chwili zaoferować. Nie odezwą się do nas pełnym zdaniem, kiedy ledwo przekroczą roczek. Nie starajmy się zrobić z nich geniuszów, biec do logopedy, jeśli w wieku 3 lat dziecko nie wypowiada głoski [r] oraz gdy nagle uznamy, że się jąka, gdy w rzeczywistości bawi się tylko powtarzaniem pewnych głosek czy wyrażeń, gdyż wydają mu się po prostu wybrzmiewać szalenie niezwykle.
Najbardziej standardowy i najpowszechniejszy podział (wg. L. Kaczmarka) wyróżnia cztery okresy mowy dziecka. Pierwszym z nich jest okres melodii, który obejmuje od 0 do 1 roku życia. Wówczas niemal jedyną formą porozumiewania się dziecka z otoczeniem jest krzyk i płacz, co stanowi także dobry trening dla aparatu mowy. Następnie pojawia się głużenie, czyli mieszanina samogłosek i spółgłosek, która w zasadzie niczego nam jeszcze nie sygnalizuje. Kolejnym etapem jest gaworzenie, jakie zwykle bardzo cieszy rodziców. Zaczynają się pojawiać pierwsze sylaby i proste głoski, jak [p], [b], a także takie wyrazy, jak mama, tata, baba itp.
Okres wyrazu, to czas pomiędzy 1 i 2 rokiem życia. Jak sama nazwa sugeruje, pojawiają się wówczas pierwsze słowa. Słownik dziecka obejmuje wówczas około 50 wyrazów. Nie zawsze są one wypowiadane w sposób doskonały, dlatego dzieci potrafią nam wówczas dostarczyć sporo śmiechu, dzięki swym nieświadomym umiejętnościom słowotwórczym.
Okres zdania obejmuje 2 i 3 rok życia. W tym czasie dziecko operuje ok. 400 słowami i opanowuje większość prostych głosek. Ma oczywiście jeszcze problemy z takimi głoskami, jak [sz], [ż], [cz], [dż] oraz [r]. Najczęściej je zastępuje, zmiękcza lub omija. To w tym wieku zupełnie normalne.
Okres swoistej mowy dziecięcej to czas pomiędzy 3 i 7 rokiem życia. Jest najdłuższym okresem i najwięcej się tu wówczas wydarza. Artykulacja intensywnie się rozwija, poszerza się słownik dziecka, a ono samo zaczyna porozumiewać się całymi zdaniami, najpierw pojedynczymi, a potem złożonymi. Do momentu startu edukacyjnego, mowa dziecka powinna być już w całości opanowana i zwykle tak się właśnie dzieje. W przeciwnym wypadku niezwykle pomocny okaże się logopeda/dka, który/ra z pewnością skoryguje wady wymowy. Umiejętność poprawnego porozumiewania się z otoczeniem oraz swobodnej komunikacji jest wprost niewyobrażalnie ważna i rzutuje nie tylko na jakości edukacji dziecka, ale także ma wpływ na całe jego późniejsze życie. Świadomy rodzic, to rodzic spełniający również rolę terapeuty własnego dziecka. Warto o tym pamiętać.
