Rozmowa ze specjalistą chorób oczu Agnieszką Panasik – kierownikiem Centrum Medycznego OKO w Gdyni.
Co to jest krótkowzroczność, bliskowzroczność, myopia?
Krótkowzroczność to wada wzroku objawiająca się wyraźnym widzeniem bliskich przedmiotów, a zamazanym i nieostrym – dalekich. Dzielimy ją na małą, do –3 D (Dioptrii), średnią (–3 do –6,0 D) i wysoką powyżej –6,0 D. Zwykle przyczyną krótkowzroczności jest wydłużenie gałki ocznej w osi przód–tył.
Jak często występuje?
Niestety, występuje coraz częściej i dlatego możemy nazywać ją epidemią naszych czasów. Szczególnie często pojawia się w krajach wysokorozwiniętych – w Europie Zachodniej i USA aż u ok. 50% młodzieży. W Polsce nie ma dokładnych danych, ale można przypuszczać, że częstość występowania kształtuje się na podobnym poziomie. Niepokojąca jest tendencja do obniżania się wieku, w którym wada się pojawia; coraz częściej dotyczy ona małych dzieci.
Jakie są przyczyny powstawania krótkowzroczności?
W 1/3 są to czynniki genetyczne, czyli jeśli w rodzinie występuje ten rodzaj wady wzroku, istnieje duże prawdopodobieństwo, że dzieci będą też nią obciążone (mimo że nie znaleziono genu odpowiadającego za tworzenie się myopii). W 2/3 są to czynniki środowiskowe, czyli nadmierna praca z bliska, złe oświetlenie, brak przerw podczas pracy, brak prawidłowej korekcji okularowej.
Jak można rozpoznać początkową krótkowzroczność u dziecka?
Powinniśmy zabrać dziecko do okulisty, gdy zauważymy mrużenie oczu przy patrzeniu do dali, siadanie blisko ekranu telewizora, nadmierne zbliżanie twarzy do obiektów (np. kartki papieru podczas rysowania, klocków). Dziecko może też się denerwować, że inni coś widzą z dala, a ono nie widzi.
Jakie są metody leczenia?
Korekcja okularowa, czyli dobór najlepszej korekcji do dali. Soczewki kontaktowe zapewniają lepsze, bardziej „fizjologiczne” widzenie i niekiedy hamują postępowanie wady. Z kolei laserowa korekcja krótkowzroczności to metoda dotycząca osób dorosłych, która polega na laserowej plastyce centralnej części rogówki.
Czy istnieje profilaktyka miopii lub jakieś zalecenia dla krótkowidzów?
Tak, oto pięć istotnych zaleceń:
1. regularne kontrole u okulisty, gdy tylko zauważymy, że musimy mrużyć oczy, chcąc coś wyraźnie zobaczyć z daleka;
2. codzienna aktywność fizyczna na otwartej przestrzeni, najlepiej przy świetle dziennym (2–3 godz. dziennie – absolutne minimum to 40 min);
3. pięciominutowa przerwa w pracy przy monitorze – co 55 min, najlepiej poświęcona patrzeniu w dal (co wprost wynika z przepisów BHP).
Bardzo ważne, aby dzieci i młodzież nie przechodziły bezpośrednio z jednej aktywności z bliska do drugiej, czyli np. po odrabianiu lekcji do gry na komputerze, tylko miały też czas na zabawę czy czynności do dali;
4. dystans przy pracy z bliska ok. 40 cm;
5. praca w dobrym oświetleniu.
