Sopoteka, czyli Galeria Kultury Multimedialnej, to przedsięwzięcie, które zostało zrealizowane w 2015 roku w obiekcie Sopot Centrum – nowym kompleksie dworcowym powstałym w Sopocie. Obiekt ten rozwiązał problem zaniedbanych terenów przydworcowych, którym daleko było do wizytówki prestiżowego miasta.
Warto wspomnieć, że wcześniejszy obiekt dworcowy był zaniedbanym reliktem PRL, „obrośniętym” m.in. budkami z kebabem, graffiti itp. A mieścił się przecież wśród uroczych sopockich kamieniczek. Ważnym celem nowego obiektu stało się więc przywrócenie tej przestrzeni eleganckiego i bezpiecznego charakteru.
Sopoteka mieści się na drugim piętrze, zajmuje przestrzeń 650 m kw i jest zwrócona w stronę centrum miasta. Pewnym wyzwaniem był fakt, że przystępując do prac projektowych, zespół Sikora Wnętrza miał do rozplanowania otwarty open space – bliższy raczej wizji współczesnych biur niż przyjemnej przestrzeni wyciszającej, jaką powinna być biblioteka. Proporcje wysokości do długości pomieszczenia oraz otwarty charakter stanowiły pewne utrudnienie na płaszczyźnie funkcjonalno-akustycznej. Problem ten został rozwiązany m.in. poprzez stworzenie przegród akustyczno-wizualnych, zbudowanych z nowoczesnych form miejsc pracy, nawiązujących formą do tradycyjnych sopockich koszów plażowych. Również przestrzeń została zbudowana m.in. poprzez wprowadzenie modułowych ekranów akustycznych w strefie dziecięcej i poprzez różne sceny świetlne. Całość podzielono też na strefę głośnej i cichej pracy (co wyróżnione zostało m.in. poprzez zastosowanie wygładziny).
Zadanie zakładało stworzenie miejsca o nowej i unikalnej tożsamości – od zaproponowania nazwy, identyfikacji wizualnej, poprzez plan funkcjonalny i estetykę. Dodatkowo zespół podjął się opracowania dokumentacji wykonawczej, nadzoru oraz dokumentacji wymaganej do przetargu. Mając za sobą realizację Stacji Kultura, pracownia skupiła się na opracowaniu projektu opartego na zasadach zrównoważonego projektowania. Kluczowe więc stały się uwarunkowania natury społecznej, a także psychologicznej. W centrum rozważań został postawiony odbiorca – użytkownik przestrzeni, a dokładnie: jego potrzeby, preferencje, oczekiwania i zachowania przestrzenne. Dodatkowo należało także uwzględnić także cechy biologiczne użytkownika-odbiorcy, np. jego płeć, wiek, a także sprawność fizyczną, stan zdrowia, które opisane są m.in. w atlasach antropometrycznych i składają się na szeroko rozumiane pojęcie ergonomii. Stąd też projektowane wnętrza, ich podział funkcjonalny, estetyka, rodzaje mebli itp. musiały być dostosowane do konkretnych grup docelowych (dzieci, młodzież, seniorzy itp.).
Podstawową inspiracją dla projektu stał się nurt obserwowany na całym świecie (m.in. w Bilbao, Nowym Jorku czy Kopenhadze), polegający na redefinicji funkcjonowania współczesnych bibliotek. Opiera się on na zmianie postrzegania ich jako miejsc gromadzenia zasobów na biblioteki użytkowników. Można powiedzieć, podążając za Georgem Ritzerem, że światowe biblioteki zaczęły „naśladować inne środki konsumpcji”. Podobnie jak do współczesnych kawiarni przenikają często regały z książkami, tak do współczesnych bibliotek wnika styl życia oparty na wspólnym spędzaniu czasu. W rezultacie powstały przestrzenie, które mają na celu nie tylko studiowanie lektur, ale spędzanie przez mieszkańców wspólnego czasu w atmosferze kultury, relaksu oraz poczucia bycia w miejscu o szczególnym i publicznym charakterze. Stąd w projekcie zdecydowaliśmy się na bardzo bogaty program funkcjonalny (m.in. różne formy siedzisk) oraz na nowoczesną estetykę, która nie jest typowa dla bibliotek. Dobrze oddają to słowa z komunikatu prasowego Miasta Sopotu, który towarzyszył otwarciu miejsca:
„Świat przyśpieszył. Już biblioteka, nawet z najbardziej aktualnym księgozbiorem, nie jest atrakcją dla przeciętnego czytelnika. Teraz moda i potrzeba na 'multimedialne biblioteki’ wyposażone w nowoczesny sprzęt, profesjonalne oprogramowanie, e-booki, z dostępem do światowych baz danych, to nie fanaberia. To potrzeba czasu.
Sopocka mediateka – Sopoteka – jest prowadzona przez Miejską Bibliotekę Publiczną. Według zamysłu jej twórców ma stanowić połączeniem nowoczesnej biblioteki („multimedialnej”) z centrum kultury, zawierające w sobie wszystko, co wiąże się z szeroko pojętą sztuką – muzykę, słowo, obraz. „Sopoteka z jednej strony będzie gromadzić różnego rodzaju zbiory, z drugiej – udostępniać nowoczesne narzędzia. Sopoteka będzie miejscem dyskusji i aktywnego propagowania wiedzy i kultury, nastawionym na to, by służyć ludziom” – wyjaśnia Roman Wojciechowski, dyrektor biblioteki.
„Główną ideą projektową w Sopotece jest nieskrępowany, szalenie naturalny i otwarty charakter Sopotu i przenikającej go natury. W samym sercu tego genius locci jest delikatność plaży, soczysta zieleń przyrody oraz urocze i sentymentalne elementy, takie jak kosze plażowe i np. leżaki. Wyobraziłem sobie więc idealną mediatekę jako czystą syntezę i transpozycję tych elementów na współczesne meble, elementy i materiały. Jako efekt końcowy myślę, że udało się uzyskać przestrzeń szalenie czystą, harmonijną, wyciszającą, ale zarazem przyjazną i szalenie naturalną. Moim zdaniem miejsce o takim charakterze i nastroju, inspirowanym m.in. piękną sopocką plażą, może tętnić unikalnym życiem nie tylko w sezonie” – tłumaczy projektant Sopoteki, dr Jan Sikora.
Sopoteka jest miejscem dla ludzi. Regularnie spotkają się tu miłośnicy i twórcy komiksu czy streetartowcy. Organizowane są warsztaty i spotkanie autorskie, a edukacja i kultura na stałe gości w przestrzeni open space. Stałe imprezy wiodące to „Literacki Sopot”, Konkurs na komiks im. Janusza Christy i wiele innych, propagujących ogólnie pojętą kulturę.
Drewno i metal. Plaża i leżak. Ekran i książka. Technologia i ludzie. Kultura i edukacja. Cyfryzacja i integracja. Sopoteka to nowoczesność, która nie przestrasza, a inspiruje.
„W zbiorach znajdą się rzeczy codziennie i niecodzienne, tzn.: książki, czasopisma wydane w tradycyjnej formie, płyty muzyczne i filmowe, komiksy, audiobooki, ale także e-booki i e-czasopisma” – mówi Joanna Cichocka-Gula, wiceprezydent Sopotu.
„Zależy mi na tym by wnętrze stało się swoistą oazą spokoju, nowoczesnych technologii i kultury nie tylko w galerii handlowej, ale także w mieście. Przewodnią myślą projektową była potrzeba stworzenia miejsca, w którym każdy będzie mógł się czuć swobodnie. Pozwala na to np. unikalna strefa multimedialnych koszy plażowych czy strefa plażowania, pełna wygodnych poduch i leżaków. Każdy może przyjść do Sopoteki i znaleźć miejsce dla siebie, niezależnie czy lubi siedzieć z innymi przy wielkim stole, na wygodnej kanapie czy w zaciszu na fotelu” – dodaje architekt.
Dr hab. Jan Sikora – projektant, wykładowca w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na kierunku Architektura Przestrzeni Kulturowych. Autor wnętrz prywatnych i publicznych m.in. Stacji Kultura w Rumi, Seafood Station i Sopoteki. Założyciel autorskich pracowni Sikora Wnętrza (www.sikorawnetrza.com) oraz Marek+Sikora Architektura (arch.gd). Laureat Nagrody Architektonicznej Polityki, Bryły Roku i międzynarodowej nagrody Library Interior Design Award.
Dr hab. Jan Sikora – Sikora Wnętrza, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
