Kandydoza jamy ustnej, czyli inaczej grzybica, to schorzenie charakteryzujące się występowaniem nalotu na języku i gardle. Wywołuje ją drożdżak ze szczepu Candida. Do pojawienia się grzybicy dochodzi w momencie obniżenia odporności, w okresie jesienno-zimowym, bądź w przebiegu innych chorób. Jak wygląda grzybica na języku? Jak długo trwa grzybica jamy ustnej?
Czym jest grzybica jamy ustnej?
Kandydoza jamy ustnej pojawia się w momencie obniżenia odporności organizmu lub zmiany równowagi mikroflory w jamie ustnej. Do grzybicy jamy ustnej może dojść po długotrwałej antybiotykoterapii, a także podczas stosowania leków immunosupresyjnych. Najczęściej wywołuje ją drożdżak Candida albicans. Drożdżaki ze szczepu Candida przebywają w jamie ustnej ludzi, a patogenne stają się dopiero przy wystąpieniu określonych warunków1.
Grzybica jamy ustnej może wynikać również ze złej higieny jamy ustnej, a także z noszenia aparatu ortodontycznego, który może powodować uszkodzenia tkanek miękkich w jamie ustnej.
Kandydoza jamy ustnej – czynniki ryzyka
Istnieje kilka czynników ryzyka, które predysponują do wystąpienia kandydozy jamy ustnej. Są to między innymi2:
- dieta bogata w węglowodany,
- niedobory żelaza i witamin z grupy B,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- wiek – głównie niemowlęta oraz osoby starsze,
- ciąża,
- zaburzenia odporności,
- niedoczynność nadnerczy,
- niedoczynność tarczycy,
- nadczynność przytarczyc,
- cukrzyca,
- zaburzenia hormonalne,
- HIV i AIDS.
Kandydoza – objawy
Grzybicę jamy ustnej możemy podzielić na dwie postaci – ostrą i przewlekłą. Pierwszym objawem zakażenia jest zazwyczaj biały nalot na błonie śluzowej jamy ustnej, podniebieniu czy przełyku. Często kandydozie jamy ustnej towarzyszy nieprzyjemny zapach z ust. Dochodzi również do pękania kącików ust3.
Kandydoza ostra
Grzybicę ostrą możemy podzielić na dwa podtypy:
- Kandydoza rzekomobłoniasta ostra – białe, miękkie wykwity pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej. Przy próbach oderwania wykwitów błona śluzowa zaczyna mocno krwawić2;
- Kandydoza ostra zanikowa (rumieniowa) – nabłonek ulega ścieńczeniu, przez co charakterystyczne jest mocno czerwone zabarwienie jamy ustnej. Błona śluzowa jest bardziej wrażliwa, dlatego pokarmy ostre, kwaśne i gorące powodują uczucie pieczenia. Występuje zazwyczaj po terapiach antybiotykowych oraz u przewlekłych palaczy2.
Kandydoza przewlekła
Z kolei kandydozę przewlekłą dzielimy na:
- Kandydozę przewlekłą rozrostową – zazwyczaj jest powikłaniem obecnych zmian rozrostowych w jamie ustnej;
- Kandydozę przewlekłą zanikową (rumieniowa) – pojawia się u osób noszących protezy, najczęściej na podniebieniu twardym. Pod płytką protezy istnieją idealne warunki do namnażania grzybów, ponieważ miejsce to nie jest oczyszczane przez ślinę, przez co zalegają tam resztki pokarmowe, rozrastają się bakterie, a także nie ma dostępu tlenu. Objawy to wygładzenie powierzchni języka oraz mocne zaczerwienienie podniebienia2.
Rozpoznanie i leczenie kandydozy jamy ustnej
Objawy pojawiające się w przebiegu drożdżycy jamy ustnej zazwyczaj pomagają w szybkim rozpoznaniu choroby. Do potwierdzenia diagnozy wykorzystuje się posiewy mikologiczne na podstawie próbek materiału pobranego z jamy ustnej4.
Jaki lek na grzybicę? Zazwyczaj leczeniem z wyboru są leki przeciwgrzybicze, które muszą być stosowane około 7–14 dni. Zaleca się również kontynuację leczenia przez następne dwa tygodnie, ponieważ kandydoza jamy ustnej lubi nawracać2. Miejscowe stosowanie leków przeciwgrzybiczych może nie być wystarczające, dlatego często stosuje się leki podawane ogólnie5.
Chlorchinaldin w leczeniu kandydozy jamy ustnej
W leczeniu kandydozy jamy ustnej niezbędna jest prawidłowa higiena jamy ustnej, ograniczenie węglowodanów prostych, odpowiednio dopasowane protezy zębowe, a także prawidłowe leczenie chorób podstawowych, jeśli występują. Jeśli kandydoza przebiega łagodnie, zamiast leków wystarczy stosowanie preparatów odkażających i przeciwgrzybiczych, jak Chlorchinaldin. Dzięki swoim właściwościom antyseptycznym Chlorchinaldin VP6 powoduje zahamowanie rozwoju drobnoustrojów, działa odkażająca, hamuje stan zapalny i wpływa na zmniejszenie dolegliwości bólowych.
Bibliografia:
- Staniszewska M, Bondaryk M, Kowalska M, et al. Patogeneza i leczenie zakażeń Candida spp. Postępy Mikrobiologii. 2014;53(3):229–240.
- Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J.: Kandydoza jamy ustnej. Gerontologia Polska 2006; 14(4): 160–164.
- Jopek-Sady A.: Grzybica jamy ustnej. Praca specjalizacyjna z zakresu farmacji aptecznej, Kołobrzeg 2013; https://docplayer.pl/2059475-Grzybica-jamy-ustnej.html
- Rogalski P.: Kandydoza przewodu pokarmowego – fakty i mity. Gastroenterologia kliniczna, 2010; 2(3): 87–97.
- Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A.: Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz. Terapia i Leki 2010; 66(8): 539–543.
- Charakterystyka produktu leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 10.10.2021]
