Proces nauki mówienia przebiega odmiennie u różnych dzieci. Samodzielna diagnoza rozwoju mowy jest więc trudna. W tym kontekście sprawdza się zasada „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Lepiej zatem odbyć konsultację z logopedą, nawet jeśli okaże się, że nie ma powodów do niepokoju, niż później podejmować długotrwałą terapię.
1. Czy z wad wymowy można wyrosnąć?
W mowie dziecka mogą się pojawić pewne opóźnienia, które, dzięki stymulacji rodziców, mogą się samoistnie normalizować. Jednak aby rzetelnie określić stan rozwoju mowy dziecka, konieczna jest konsultacja logopedyczna, na podstawie której rodzic może uzyskać od logopedy informacje, co jest normą rozwojową, a co sygnałem do podjęcia terapii logopedycznej.
2. Kiedy udać się do logopedy?
Wszelkie niepokojące rodziców symptomy zaburzeń lub opóźnień rozwoju mowy dziecka należy jak najwcześniej skonsultować z logopedą. Podjęcie wczesnej terapii logopedycznej w przypadku wystąpienia zaburzeń (nieprawidłowości w rozwoju mowy, wady wymowy) skraca czas jej trwania. Zbagatelizowane zaburzenia mowy i artykulacji ulegają utrwaleniu, co skutkuje większym wkładem czasu i pracy w przyszłą terapię.
3. Mój trzylatek nie mówi. Czy jest to powód do niepokoju?
Prawidłowo rozwijający się trzylatek rozumie mowę, kierowane do niego komunikaty oraz polecenia. Między drugim a trzecim rokiem życia następuje intensywny rozwój mowy dziecka. Słownik mowy czynnej jest coraz bogatszy, dziecko zaczyna budować proste zdania.
Jeśli trzyletnie dziecko nie mówi, posługuje się w mowie wyłącznie prostymi sylabami lub kilkoma wyrazami, należy się zgłosić do logopedy, który przeprowadzi pełną diagnozą logopedyczną. Należy również zgłosić się do logopedy, jeśli dziecko ma trudności z połykaniem, gryzieniem, nie zwraca uwagi na polecenia, nie rozumie mowy, nie reaguje na swoje imię, niechętnie komunikuje się z najbliższym otoczeniem i unika kontaktu wzrokowego.
4. Na co logopeda zwraca uwagę podczas stawiania diagnozy?
Podczas diagnozy logopeda przeprowadza z rodzicem wywiad logopedyczny, sprawdza budowę oraz funkcjonowanie narządów mowy, sprawność percepcji słuchowej, sposób połykania, płynność mowy, motorykę małą i określa stan wszystkich funkcji odpowiedzialnych za mowę.
5. O co logopeda pyta podczas wywiadu logopedycznego?
Wywiad z rodzicami jest istotnym elementem diagnozy, pozwala określić dotychczasowy przebieg procesu rozwoju mowy oraz rozwoju psychoruchowego dziecka. Logopeda najczęściej zadaje pytania dotyczące sytuacji rodzinnej, przebiegu okresu ciąży i porodu oraz rozwoju ruchowego i emocjonalnego dziecka.
6. Logopeda tylko bawi się z moim dzieckiem. Czy to wystarczy?
Ćwiczenia logopedyczne z małymi dziećmi najczęściej prowadzone są w formie zabawy, tak by były atrakcyjne dla dzieci. Terapeuci wplatają w zabawę elementy ćwiczeń logopedycznych, dzięki czemu dzieci wykonują je z większym zaangażowaniem. Osoby dorosłe mogą postrzegać to jako prostą zabawę, marnowanie czasu, który powinien być poświęcony na terapię. Pamiętajmy jednak, że terapia poprzez zabawę jest świetnym sposobem na wspieranie rozwoju mowy dziecka.
7. Czy to konieczne, żebym ćwiczył/-a z dzieckiem w domu?
Regularność i systematyczność ćwiczeń pozytywnie wpływają na skrócenie czasu terapii, dlatego logopedzi często proszą rodziców, aby trenowali z dzieckiem także w domu. Dzięki temu nabyte umiejętności podczas zajęć logopedycznych oraz prawidłowe nawyki artykulacyjne są utrwalane. Brak systematycznych ćwiczeń w domu opóźnia proces terapii logopedycznej.
8. Dlaczego lekarz nie zwrócił uwagi na wadę wymowy mojego dziecka?
Lekarze podczas badań bilansowych często bagatelizują nieprawidłowości w obrębie mowy, gdyż nie są specjalistami w zakresie diagnozowania zaburzeń czy opóźnień w tej dziedzinie.
9. Czy rodzic może uczestniczyć w zajęciach logopedycznych?
Oczywiście, że tak. Należy jednak zwrócić uwagę, czy stanowi to dla dziecka pozytywne wzmocnienie. Bardzo często dzieci słabiej pracują w obecności rodziców, wygłupiają się, odmawiają wykonywania ćwiczeń. Jeśli rodzice chcą wiedzieć, jak dokładnie przebiega terapia i w jaki sposób powinni ćwiczyć w domu, zawsze mogą ustalić z logopedą dodatkowe spotkanie poświęcone na rozmowę.
10. Czy udając się na pierwszą wizytę do logopedy, powinniśmy zabrać jakieś dokumenty?
Warto, aby rodzic zabrał ze sobą dokumentację medyczną dziecka: wyniki badań specjalistycznych, orzeczenia, opinie oraz inne dokumenty, które są cenne dla procesu diagnostycznego.
Tekst: Ligia Czajkowska
z Poradni Pegaz.la
