O miesiączkach robi się coraz głośniej i nikt tak jak specjaliści z klinik leczenia niepłodności nie cieszy się z tego, że cykl miesięczny przestaje być tematem tabu. Menstruacja to ludzka sprawa. Odpowiedzi na najważniejsze pytania o cykl miesiączkowy znajdziesz w naszym wywiadzie z dr n. med. Mariuszem Piątkowskim z kliniki InviMed w Gdyni.
Badanie Kantar z 2018 roku wykazało, że w polskich domach o miesiączkach się nie mówi – ani matki, ani ojcowie nie wiedzą jak i co mówić o tym swoim córkom. Tymczasem świadomość tego, kiedy pojawi się pierwsza miesiączka, ile powinna trwać, ale też jakie objawy powinny niepokoić i co powinno skłonić kobietę do konsultacji z lekarzem, wpływa nie tylko na poczucie zdrowia, ale i na zdrowie sensu stricte.
W dłuższej perspektywie świadomość pewnych kwestii dotyczących cyklu miesiączkowego może pozytywnie wpływać na późniejsze starania o dziecko. Dlatego też o cykl miesiączkowy i miesiączkę pytamy eksperta w zakresie starań o dziecko – dr n. med. Mariusza Piątkowskiego, ginekologa-położnika oraz lekarza prowadzącego pary w klinice leczenia niepłodności InviMed w Gdyni.
Jakie znaczenie w życiu kobiety ma cykl płciowy – cykl miesiączkowy?
Dr Mariusz Piątkowski: Kobieta rozpoczyna miesiączkowanie zwykle w wieku 12-13 lat. Regularny cykl miesiączkowy, z jajeczkowaniem, kształtuje się w końcowej fazie pokwitania (dojrzewania płciowego), po około 2 latach jego trwania. Do uregulowania cyklu dochodzi przeciętnie między 12 a 16. rokiem życia. Cykle miesiączkowe stanowią nierozłączny atrybut biologicznej dojrzałości kobiet i świadectwo zdolności do wydania potomstwa. W tym też czasie pojawia się popęd płciowy. Prawidłowe cykle menstruacyjne dają poczucie zdrowia seksualnego i są bardzo ważne dla psychiki.
Co to jest miesiączka?
Miesiączka (menstruacja, okres) to kilkudniowe comiesięczne krwawienie z dróg rodnych spowodowane złuszczaniem się i wydalaniem przez pochwę fragmentów błony śluzowej jamy trzonu macicy, w której nie zagnieździło się zapłodnione jajo płodowe. Miesiączka spina koniec i początek cyklu płciowego kobiety, licząc od pierwszego dnia ostatniego krwawienia do pierwszego dnia następnego krwawienia miesięcznego. Złuszczanie się błony odsłania krwawiące mięśnie gładkie, z których zbudowana jest macica. Proces zaniku błony śluzowej trwa około 5 dni. Zwykle złuszczanie tej błony dokonuje się na początku miesiączki – toteż dwa pierwsze dni krwawienia są często najbardziej intensywne.
Kiedy rozpoczynają się miesiączki? W jakim wieku pojawia się pierwsze krwawienie miesiączkowe?
Kobieta rozpoczyna miesiączkowanie zwykle w wieku 12-13 lat. Jeśli w tym wieku u dziewczynki nie pojawi się pierwsza miesiączka, należy skonsultować to z ginekologiem. Brak miesiączki może oznaczać poważne zaburzenia hormonalne, genetyczne czy rozwojowe żeńskiego narządu płciowego.
Ile powinien trwać prawidłowy cykl miesięczny?
Prawidłowy cykl płciowy trwa średnio 28 dni i wynosi 26 do 30 dni. Menstruacje nie powinny pojawiać się częściej niż co 24 dni i nie rzadziej niż co 31 dni.
Co oznaczają miesiączki częstsze niż co 26 dni lub rzadsze niż co 30 dni?
Jeżeli miesiączki występują częściej niż co 21-23 dni, jest to objaw nieprawidłowy zwany częstym miesiączkowaniem. Miesiączki co 32-35 dni uważa się za rzadkie miesiączkowanie. Są to stany wskazujące na zaburzenia hormonalne i wymagają przeprowadzenia badań przez specjalistę. Jeśli problem częstego lub rzadkiego miesiączkowania występuje wraz z problemem z zajściem w ciążę, najlepiej od razu skonsultować się ze specjalistą z kliniki leczenia niepłodności.
Jak wygląda i jak długo trwa prawidłowa miesiączka?
U zdrowej kobiety krwawienie miesiączkowe trwa około 5 dni, nie powodując wysoce bolesnych skurczy macicy. W trakcie miesiączki kobieta przeciętnie traci około 50-100 ml krwi. Wydzielina nie powinna jednak zawierać skrzepów, niedobrze też, gdy pojawia się w niej jasna krew. Zarówno bardzo skąpe krwawienia, jak i utrata większej ilości krwi wymagają konsultacji ginekologicznej. Jeżeli miesiączka przedłuża się powyżej 7 dni, również należy zgłosić się do ginekologa.
W jakim wieku zdrowa kobieta powinna przestać miesiączkować?
Cykl płciowy powtarza się aż do wieku przekwitania (aż do menopauzy), to jest do około 45-50 roku życia. Jeśli miesiączki ustają wcześniej, należy skonsultować to z ginekologiem – bez względu na to, czy może to być ciąża, czy nie.
Co może oznaczać brak krwawienia miesiączkowego?
Typową przyczyną braku regularnej miesiączki jest zajście w ciążę. Drugą – menopauza, także przedwczesna. Jednak zdarzają się przypadki, w których brak miesiączki może wiązać się z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu organizmu. Brak miesiączki może być rezultatem problemów hormonalnych, chorób tarczycy, ale też nadmiernym stresem, wysiłkiem fizycznym, intensywnym odchudzaniem lub nieregularnym, nieunormowanym rytmem dobowym np. przedłużającym się niewyspaniem, pracą zmianową czy dalekimi podróżami.
Kiedy należy zrobić test ciążowy?
Brak kolejnej miesiączki powinien zawsze być sygnałem do zrobienia testu ciążowego. W przypadku starań o dziecko test ciążowy może dać wiarygodne rezultaty, jeśli zrobi się w terminie bliskim spodziewanej miesiączki.
Jak działa test ciążowy?
Test ciążowy opiera się na próbie serologicznej wykrywającej obecność choriongonadotropiny w moczu kobiety. Choriongonadotropina, czyli ludzka gonadotropina kosmówkowa, tzw. hCG, jest hormonem pojawiającym się w surowicy krwi i moczu ciężarnych już w kilka dni po zagnieżdżeniu się jaja płodowego w macicy, po czym stężenie hCG wzrasta do 9-11 tygodnia ciąży, następnie stopniowo obniża się do pewnego poziomu.
Test ciążowy wykrywa hCG nawet przed oczekiwaną miesiączką, ale stwierdzenie i nadzór nad wczesną ciążą dokładniej uwiarygadnia określenie stężenia gonadotropiny kosmówkowej w badaniu laboratoryjnym z krwi, aż do uwidocznienia ciąży klinicznej w badaniu ultrasonograficznym.
***
Specjalista ginekolog-położnik. Jeden z czołowych specjalistów w klinice leczenia niepłodności InviMed Gdynia. Absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku. Członek Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG), Polskiego Towarzystwa Andrologicznego (PTA), European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) oraz American Society for Reproductive Medicine (ASRM).
