Specyficzna moda czy coraz większa świadomość prozdrowotna? Takie pytanie można zadać, obserwując coraz większą liczbę osób noszących aparaty ortodontyczne, i to w różnym wieku. Nie stronią od nich zarówno przeciętni „Kowalscy”, jak i celebryci znani ze szklanych ekranów.
Zdrowy uśmiech to nie tylko walka z próchnicą
Najczęstszym powodem wizyty u ortodonty są nie tyle względy zdrowotne, co estetyczne. Nie można ich oczywiście bagatelizować, ponieważ zaniedbania w tym zakresie mogą stać się w przyszłości przyczyną kompleksów, a nawet poważnych zaburzeń natury psychicznej. Warto jednak pamiętać o fizjologicznych zagrożeniach, które może wywoływać nieprawidłowy zgryz.
Wady zgryzu mogą sprzyjać rozwojowi paradontozy. Nieprawidłowe ułożenie zębów bywa przyczyną intensywniejszego rozwoju środowiska bakterii spowodowanego utrudnionym dbaniem o higienę jamy ustnej. Skutkiem mogą być infekcje w obrębie dziąseł, które prowadzą do ostrego zapalenia przyzębia. W efekcie osłabieniu ulega ukorzenienie zębów, co może wiązać się z ich utratą. Nieprawidłowy zgryz, do którego dana osoba może się przyzwyczaić, stopniowo obciąża układ mięśniowy szyi i twarzy. Przeciążenie stawów szczękowych może być powodem nerwobólów i migrenowych bólów głowy, a także zaburzeń słuchu czy równowagi. Nieprawidłowy zgryz może być też przyczyną wad wymowy. A zatem leczenie ortodontyczne nie należy oceniać wyłącznie przez pryzmat medycyny estetycznej.
Jaki jest przebieg leczenia?
Aby przywrócić prawidłowy zgryz, najczęściej stosuje się metody leczenia oparte na używaniu aparatów ortodontycznych. Dzieli się je na dwa rodzaje:
- ruchome – inaczej ujmując: wyjmowane. Pacjent musi je nosić od kilku do kilkunastu godzin na dobę, w zależności od zaleceń lekarza. Najczęściej są zakładane w nocy, a zdejmowane w ciągu dnia. To zapewnia dyskretny przebieg całej terapii;
- stałe – mocowane trwale do zębów za pomocą specjalnego, nierozpuszczalnego kleju. Zamki i ligatury umieszcza się na metalowym łuku, który utrzymuje odpowiednie naprężenie. Korekcja aparatu może być wykonywana wyłącznie podczas wizyty u stomatologa.
Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety. Atutem aparatów ruchomych jest z pewnością wspomniana już dyskrecja. Warto również zwrócić uwagę na ich relatywnie niską cenę. Jednak najczęściej są to rozwiązania odpowiednie przede wszystkim dla dzieci i młodzieży. Aparaty stałe cechują się zwiększoną efektywnością i przyspieszają czas leczenia, wywierając ciągły, równomierny nacisk na zęby. Niestety, taka forma terapii nie jest tania… Poza tym osoby noszące aparaty stałe czasami uskarżają się na bóle zębów. Może być to zupełnie naturalny efekt pojawiania się niewielkich stanów zapalnych. Problematyczna może być także kwestia utrzymywania higieny jamy ustnej. Stomatolodzy zalecają osobom leczonym za pomocą aparatów stałych używanie specjalnych szczoteczek i past do zębów, a także płynów do płukania jamy ustnej. Pacjenci stosujący aparaty ruchome praktycznie nie mają takich problemów. Noszenie stałego aparatu ortodontycznego wymaga wzmożonej ostrożności, co dotyczy, na przykład, osób uprawiających sporty kontaktowe. Z kolei ruchomy aparat ortodontyczny może utrudniać poprawne mówienie; problem ten praktycznie nie dotyczy aparatów stałych.
Nie ma dwóch osób o identycznym układzie zębów. To samo odnosi się do wad zgryzu – każda jest inna. Dlatego przed założeniem aparatu ortodontycznego konieczne jest jego optymalne dopasowanie. W tym celu wykonuje się prześwietlenie panoramiczne zębów, a także boczne zdjęcie rentgenowskie czaszki. Na końcu wykonywane są wyciski gipsowe, czyli modele diagnostyczne. Ważne, aby przed założeniem aparatu uzupełnić ewentualne ubytki w zębach. Niekiedy, w przypadku poważnych wad zgryzu, konieczne może być usunięcie któregoś z zębów.
Czas trwania leczenia ortodontycznego zależy zarówno od przyjętej metody, jak i samej wady zgryzu. W przypadku drobnej korekty ustawienia zębów może ono trwać kilka miesięcy, jednak większa wada wymaga nawet 3, 4-letniego okresu używania stałego aparatu. Na pewno taka terapia wymaga dużej cierpliwości, czasami wręcz determinacji. Osoba leczona ortodontycznie musi odbywać cykliczne wizyty u stomatologa. To warunek konieczny dla prawidłowego przebiegu całego procesu przywracania odpowiedniego zgryzu. Najczęściej na takie wizyty trzeba się umawiać co miesiąc.
Ile to kosztuje?
Niestety, refundacja leczenia ortodontycznego z Narodowego Funduszu Zdrowia przysługuje tylko osobom niepełnoletnim, i to w ograniczonym zakresie. Przede wszystkim NFZ nie finansuje aparatów stałych. Natomiast do 12. roku życia można bezpłatnie uzyskać aparat ruchomy. Do ukończenia 13. roku życia można również ubiegać się o sfinansowanie jego ewentualnej naprawy. Ponadto możliwe jest bezpłatne wykonanie zdjęć panoramicznych zębów oraz kontrola wyników leczenia już po jego zakończeniu (do 13. roku życia). Jeśli aparat był używany nieprawidłowo, bądź został celowo uszkodzony, nie można liczyć na kolejny darmowy egzemplarz.
Ceny aparatów stałych rozpoczynają się od 1000–1200 zł za jeden łuk. W zależności od zastosowanych materiałów, mogą być one znacznie wyższe. Do tego należy doliczyć opłaty związane z założeniem aparatu, wykonaniem zdjęć zębów i wycisków, a po zakończonym leczeniu – zdjęciem aparatu. Wbrew pozorom, w całkowitym koszcie leczenia ortodontycznego nie musi być najdroższy sam aparat. Bardziej uciążliwe, choć niezbędne, są wizyty kontrolne. Ich ceny w Trójmieście wahają się w przedziale od 50 do 150 zł. Jeśli konieczne są dodatkowe zabiegi, takie jak wymiana zamków czy łuków, cena rośnie. Kilkuletnia terapia może być zatem bardzo kosztowna. Krótkotrwałe leczenie ortodontyczne (około roku) może kosztować co najmniej 5 tys. zł.
Kiedy z dzieckiem do ortodonty?
Warunkiem podjęcia leczenia ortodontycznego za pomocą aparatu stałego jest posiadanie przez dziecko wszystkich zębów stałych. W tym przypadku zasada „im wcześniej, tym lepiej” nie do końca się sprawdza. Optymalnym czasem na rozpoczęcie terapii jest okres przed intensywnym wzrostem dziecka. U dziewczynek może być on nieco wcześniejszy niż u chłopców (odpowiednio: ok. 11. i 12. roku życia). Natomiast wady zgryzu u młodszych dzieci można korygować z użyciem aparatów ruchomych, począwszy od 7. roku życia.
Każde dziecko rozwija się we własnym tempie, dlatego nie istnieje uniwersalny algorytm leczenia ortodontycznego. Ważne jest, aby rodzice w porę dostrzegli konieczność podjęcia takiej terapii. Nie należy również bagatelizować tego problemu, jeśli zgłosi go stomatolog badający dziecko. Wprawdzie leczenie ortodontyczne wiąże się z poważnymi kosztami i jest dość uciążliwe, niemniej przynosi wiele korzyści, które będą rzutować na całe życie.
Przeczytaj artykuł: https://togethermagazyn.pl/sennik-czy-sny-faktycznie-maja-jakies-znaczenie/
