Sałata to niezwykle popularne warzywo jednoroczne, które jest uprawiane praktycznie w każdym ogrodzie warzywnym. Wytwarza bardziej lub mniej uformowane główki, których delikatne i kruche listki mają jasnozielone lub zielone zabarwienie. Ma też niewielkie wymagania cieplne i krótki okres wegetacji. Jej liście świetnie nadają się do sałatek i kanapek, a w dodatku są bogate w składniki mineralne, witaminy, błonnik i celulozę.
Odmiany sałaty:
Wyróżniamy pięć głównych klas sałaty:
- Masłowa – najbardziej popularna odmiana sałaty uprawianą w Polsce. Swoim kształtem przypomina kapustę, główki mają średnicę do 30 cm, a liście są delikatnie zaokrąglone.
- Krucha – jej główki są zwięzłe a liście kędzierzawe, nazywana również lodową.
- Rozetowa – inaczej nazywana liściową. Odmiana nie wytwarza główek, a jej liście mają często dekoracyjny wygląd, ponieważ są kędzierzawe i pofałdowane. Zbieramy je stopniowo po jednym, a z pozostawionego korzenia będą wyrastać nowe. Jest bardzo odżywcza.
- Rzymska – nieco wyższa odmiana, rosnąca pionowo do 25 cm wysokości, o wydłużonych główkach i liściach, które są kruche i bardzo smaczne.
- Łodygowa – znana również jako szparagowa. Ma zgrubiały pęd z którego wyrastają liście w formie rozety. Pęd jest jadalny, można go zjadać w formie surowej lub też gotować jak szparagi.
Nasiona sałaty i innych warzyw
Nasiona warzyw i sałaty są łatwe do znalezienia w internetowych sklepach: https://sklep.swiatkwiatow.pl/nasiona-warzyw/
Najlepsze warunki do uprawy
Rośliny mają przeciętne wymagania glebowe. Dobrze rosną na glebach piaszczysto – gliniastych, na stanowiskach słonecznych lub półcienistych. W czasie trwania dużych upałów grządki powinno się jednak zacieniać, ponieważ mogą wytwarzać pędy kwiatostanowe. Sałata dobrze rozwija się w niezbyt wysokiej temperaturze, minimalną temperaturą do jej uprawy jest 5 st. C, a maksymalną 20 st. C. Główki najlepiej wytwarza kiedy dzień jest krótszy niż 14 godzin.
Ze względu na to, że szybko rośnie to może być uprawiana zarówno jako przedplon jak i poplon. Jej sąsiedztwem mogą być praktycznie każde warzywa, za wyjątkiem pietruszki.
Siew i sadzenie sałaty
Sałatę uprawia się w kilku cyklach. W zasadzie można uprawiać ją przez cały rok, różne terminy siewu nasion tego warzywa i sadzenia zależą od konkretnej odmiany. Wczesną wiosną sałatę możemy siać do gruntu, już od końca marca. Uprawa polowa jest możliwa aż do końca października. Sałatę możemy uprawiać również w ogrzewanych szklarniach na zbiór od grudnia do marca, w ogrzewanych tunelach na zbiór w kwietniu i listopadzie oraz pod nieogrzewanymi osłonami do zbioru wiosną i w październiku.
Odmiany, które przeznaczone są na wczesny zbiór wysiewamy około 5-6 tygodni przed wysadzeniem jej na miejsce stałe. Kiedy siewki wzejdą, powinny zostać przesadzone do pojemników tak aby między roślinami było co najmniej 3-4 cm odstępu. Sałatę wczesną sadzimy w rozstawie 25 x 30 cm, natomiast późną w rozstawie 40 x 25 cm. W glebie umieszczamy je w taki sposób, aby środkowa część (czyli najmłodsze liście) nie została przykryta ziemią. Rozsadę sadzimy do wilgotnej gleby, w odstępach 20 cm.
Uprawa i nawożenie
Sałata wymaga regularnego podlewania, jednak należy to robić w taki sposób aby nie moczyć liści, ponieważ może to doprowadzić do gnicia rośliny. Nie można dopuszczać do przesuszenia gleby. W czasie suszy liście roślin mogą stać się gorzkie oraz mniej delikatne. Oprócz podlewania należy regularnie usuwać chwasty.
Sałata potrzebuje też nawożenia. Jesienią przed posadzeniem należy przeprowadzić nawożenie obornikiem lub kompostem. Nawożenie azotem powinno być racjonalne, ponieważ jego wysoki poziom może powodować obniżenie wartości zdrowotnych sałaty. Roślina dobrze reaguje na nawożenie organiczne, można stosować gnojówkę z pokrzywy wzbogaconą nawozem kurzym.
Uprawę sałaty skutecznie uprzykrzają ślimaki, można z nimi walczyć stosując w ogrodzie pułapki.
Zbiór i przechowywanie sałaty
Zbiory sałaty najlepiej przeprowadzać w godzinach rannych, ponieważ schłodzone po nocy liście zawierają dużo wody. Używając noża ścinamy główki przy ziemi, odrzucając dolne, często uszkodzone liście. Sałatę należy przechowywać w ciemnych, chłodnych lub wilgotnych pomieszczeniach albo w lodówce.
