„Dzieci bardziej niż inni potrzebują mieć zupełną pewność, że są kochane przez tych, którzy mówią, że je kochają”.
Michel Quoist
Eksperci alarmują, że coraz mniej rodziców ma czas dla swoich maluchów. Niemal 70 proc. dzieci w wieku szkolnym nie jest przytulanych przez rodziców, połowa nie je z nimi wspólnych niedzielnych obiadów, a prawie co trzecie – nie spędza z rodzicami wieczorów, bo ci zbyt późno wracają z pracy. Badania zostały przeprowadzone przez Katedrę Pedagogiki Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej i Mazowieckie Centrum Profilaktyki Uzależnień.
Psychiatrzy są zdania, że wiele problemów wychowawczych u małych dzieci wynika z zaniedbania, a nie, jak twierdzi wielu rodziców, z zaburzeń psychicznych typu ADHD. Rzadko opiekunowie obwiniają siebie za taką sytuację. Bycie rodzicem to bardzo odpowiedzialna funkcja, która wymaga wiele samozaparcia i cierpliwości. To od wychowania i podejścia do młodego człowieka zależy jego osobowość, poglądy, wartości. Właśnie najbliżsi mają największy wpływ na to, jakim człowiekiem w dorosłym życiu będzie dziecko.
Dobrym przykładem jest porównanie rodzicielstwa do pakowania walizki: to, co teraz włożymy, wyjmiemy z niej w przyszłości. Budowanie relacji to proces bardzo indywidualny, a jednocześnie wymagający systematycznych działań i spędzonego wspólnie rodzinnego czasu.
We współczesnym świecie tego czasu rodzicom brakuje: zobowiązania zawodowe, utrzymanie się na rynku pracy, kredyty i niepewność jutra z tym związana, tempo życia i cała otoczka cywilizacyjna XXI – to wszystko skutecznie ogranicza czas. Ale przecież w byciu z dzieckiem nie do końca chodzi o ilość, tylko o jakość czasu. I to w każdym okresie rozwoju naszego dziecka. Jest jednak taki moment, że nasze relacje wymagają wyjątkowej cierpliwości i empatii. To okres dorastania naszych dzieci, moment gdzie dochodzi do swoistego dwupodziału świata dziecka; czas, gdzie jedną nogą jest Jasiem, a drugą – już Janem. Tu, aby nie zatracić relacji, więzi, a jednocześnie dać wolność, przestrzeń i odpowiedzialność, potrzeba bycia razem jest wyjątkowo silna.
Chcąc sprawić, aby rodzice i dzieci w sposób twórczy, relacyjny i radosny spędzali razem czas, grupa zapalonych i zdeterminowanych w działaniu ludzi stworzyła pierwszą w trójmieście inicjatywę O4 Family – tworzymy rodzinny klimat.
Miejsce nie jest przypadkowe. Jak mówi Urszula Matlak z O4, manager ds. edukacji i rozwoju oraz pomysłodawczyni O4 Family: „Wierzymy, że edukacja jest niekończącym się procesem w naszym życiu. Naszym celem jest tworzenie takiego miejsca, gdzie edukacja łączy się z praktyką, biznesem i rodziną – wierzymy, że te światy można połączyć, sprawić, że będą ze sobą współdziałały, uzupełniały się. Dlatego w ramach O4 działa Centrum Edukacyjne, w którym łączymy świat biznesu, nauki i rozrywki. Jest to miejsce, w którym efektywnie uczą się zarówno dorośli, jak i młodzież. O4 i Olivia Business Center jest również miejscem przyjaznym dla rodzin (oprócz Centrum Edukacyjnego na terenie OBC znajduje się przedszkole, restauracje, kawiarnie, a w samym O4 – gimnazjum i Infoshare Academy), które umożliwiają rodzinom bycie razem lub bardzo blisko siebie. Wierzymy, że to rodzina jest naszym wsparciem, a zarazem głównym motywatorem do działania, dlatego zależy nam na budowaniu dobrych i silnych relacji rodzinnych. O ile oferta zajęć dla dzieci do 8.–10. rż. jest w Gdańsku bogata, o tyle trudno jest znaleźć zajęcia, podczas których rodzice i dzieci powyżej 8.–10. rż. mogliby wspólnie spędzić czas na twórczym działaniu. Stąd pomysł na projekt O4 Family, który jest cyklem ośmiu warsztatowych spotkań (każde min. 3 godz.), podczas których skupiamy się na wspólnym działaniu rodziców i dzieci. W programie przewidzieliśmy między innymi zajęcia teatralne, kulinarne, krytycznego myślenia, a także podróżnicze. Ojcowie będą mieli szansę uczestniczenia ze swoimi dziećmi w zajęciach organizowanych przez Tato.Net, a mamy będą miały niepowtarzalną okazję budowania więzi ze swoimi pociechami podczas warsztatów z Nieustraszonymi”.
O4 Family rozpocznie się zajęciami teatralnymi dla rodziców i dzieci. „Teatr w życiu rodziny jest atrakcyjną, a zarazem ciekawą formą rozrywki, gdzie elementarne zadania aktorskie wymagające wcielenia się w jakąś postać sprawiają dużo radości, uśmiechu, zabawy” – opowiada Malwina Tkaczyk, animatorka społeczna i kulturalna, absolwentka studium teatralnego dla animatorów i reżyserów, aktorka i pisarka. „Zajęcia teatralne pomagają rodzinie w komunikacji pomiędzy sobą, ponieważ teatr umożliwia rozpoznawanie, wyrażanie i przeżywanie emocji. Jest narzędziem integrującym członków rodziny we wzajemnym poznawaniu się, rozumieniu, wymianie myśli czy doświadczeń. Ponadto teatr w życiu rodziny może być także inwestycją we własny rozwój fizyczny (koordynację ruchową), rozwój psychiczny (doświadczenia, emocje), rozwój intelektualny (historia literatury, teatru)” – kontynuuje Malwina Tkaczyk.
A czego potrzebuje współczesny nastolatek? „Dzisiejszy nastolatek potrzebuje zupełnie innych kompetencji niż jego rodzice. Dziś trzy najczęściej pożądane kompetencje to: myślenie krytyczne, rozwiązywanie problemów, kreatywność. Współczesny świat, globalny, oparty na informacji, zmusza nastolatków do codziennego rozwoju umiejętności przetwarzania informacji, analizowania, odróżniania faktów od opinii, pracy zespołowej, wyznaczania celów i kreatywnej ich realizacji. To wymaga innej edukacji, wyjścia poza schemat tradycyjnej szkoły. Dzisiejszy nastolatek potrzebuje i szuka partnerstwa oraz wyzwań. Szuka też swojej autonomii. Oznacza to, że rola „rodzica–opiekuna” już nie jest do końca skuteczna. Rodzic powinien uważać, aby nie dawać nastolatkom gotowych odpowiedzi, gotowych rozwiązań. Rolą rodzica jest przygotowanie do samodzielnego życia w tym szybko zmieniającym się świecie – powinien więc wspierać dziecko w rozwoju kompetencji, a nie wiedzy encyklopedycznej. Przekazywać z każdym rokiem coraz większej autonomii, a co za tym idzie odpowiedzialności” – mówi Maciej Winiarek, wydawca, edukator, trener. Jako jeden z pierwszych wprowadził myślenie krytyczne do Polski. Współtwórca unikalnej przestrzeni edukacyjnej Center of Thinking oraz Gimnazjum Thinking Zone. W ramach O4 Family Maciej Winniarek poprowadzi warsztaty właśnie z myślenia krytycznego: „Umiejętność krytycznego myślenia będzie wspierała codzienne lepsze relacje w domu, wśród członków rodziny. Przede wszystkim wpływa na poprawę jakości komunikacji, rozwija empatię, tworzy zdrowe partnerstwo pomiędzy rodzicami a dziećmi, pomaga rozwiązywać konflikty, planować wspólne przedsięwzięcia, dyskutować o sprawach rodzinnych oraz szkolnych”.
O trudnościach w dorastaniu wie bardzo dobrze Katarzyna Aziukiewicz, grafik i podróżniczka, założycielka Fundacji Nieustraszone, której podstawowym celem jest wspieranie nastolatek w ich drodze do dorosłości. „W okresie dojrzewania nastolatka kształtuje swoją tożsamość. Przeżywa skrajne, czasem ambiwalentne uczucia. Często z rozwojem EGO (czyli jednej ze struktur osobowości rozumianej jako JA) okazywanie emocji może być okazywane w sposób bardziej różnorodny i konfliktowy. Z jednej strony może to być lęk czy chwilowe zagubienie, z drugiej – radość czy ciekawość. Labilność emocjonalna w okresie dojrzewania wynika ze wzmożonej pobudliwości nerwowej, która jest charakterystyczna dla tego wieku. Dojrzewanie dla nastolatek wiąże się z małą umiejętnością okiełznania swoich emocji. Ta niestabilność często związana jest z przeżywanymi przez nie różnymi wydarzeń życiowych, które z reguły są dla nich nowe, czasem niezrozumiałe – dlatego ważne jest wparcie, obserwacja i empatia rodziców, a zwłaszcza matek” – mówi Katarzyna. „W ciągu całego życia odgrywamy rozmaite role. Jedną z najważniejszych jest z pewnością bycie córką, by w dorosłym życiu odgrywać rolę matki. Relacja między matką i córką stanowi jedną z priorytetowych i podstawowych, a być może najważniejszych relacji w ciągu naszej egzystencji. Do wypracowania dobrej relacji jest szczera i otwarta rozmowa – taka, aby każda z nich choć na chwilę wcieliła się w rolę matki bądź córki. I tym zajmiemy się na naszych warsztatach”.
Monika Stępka, psycholog, trener, coach, współzałożycielka Trójmiejskiej Empatycznej Szkoły Podstawowej „Żyrafia Osada”, propagatorka Porozumienia bez Przemocy M. Rosenberga poprowadzi z kolei warsztaty „Z Żyrafą i Szakalem w rodzinie – warsztat komunikacji empatycznej dla nastolatków i rodziców”. Podczas warsztatu nastolatki wraz ze swoimi rodzicami zapoznają się z Żyrafą i Szakalem – przewodnikami po świecie komunikacji. Szakal pokaże uczestnikom, jak skutecznie się pokłócić, jak zwiększać konflikt i oddalać się od siebie. Natomiast Żyrafa z wielką radością podzieli się tym, w jaki sposób osiągać porozumienie z uwzględnieniem każdej ze stron. Uczestnicy będą mieli okazję wcielić się w tłumaczy języka Szakala na język Żyrafy oraz potrenować go na przykładach sytuacji z życia wziętych. Warsztat ma na celu zapoznanie rodzin z modelem Porozumienia bez przemocy M. Rosenberga oraz zainspirowanie ich do tego, by w ich rodzinach zamieszkała empatia.
Zwieńczeniem Akademii będzie wspólna podróż. Podróżująca rodzina – Małgorzata, Marcin, Antonina i Jan Zaremba z „Dziecko w plecaku” – zaproszą rodziny do wspólnego zaplanowania podróży życia. Takiej podróży, która będzie wynikiem współpracy i porozumienia pomiędzy potrzebami oraz marzeniami rodziców i dzieci. Opowiedzą też o swojej drodze do budowania rodzinnego zespołu, który jest wynikiem wielu kompromisów, dyskusji i emocji, ale w praktyce dają niewiarygodne rezultaty w postaci doświadczeń, doznań i wspomnień prawie z całego świata. Rodzina jest wierna ideologii: „ Podróżowanie zaczyna się w sercu. Jeżeli ono zaczyna Ci szeptać, że czas w drogę, to go posłuchaj. To Twoja decyzja. To Twoja podróż. To Twoja rodzina. Rozum będzie płatał rożne figle. Wokół Ciebie pojawi się mnóstwo 'fałszywych proroków’ z dobrymi radami. Zrób to, nie rób tego. Weź to, nie bierz tego. Wysłuchaj wszystkich argumentów – pewnie. Podróżowanie z dziećmi to wielka odpowiedzialność, ale jak serce Ci nadal mówi wybierz drogę, to po prostu zacznij nią podążać” A 11-letni Janek dodaje: „ Światy wyobrażone nie są tylko w Twojej głowie. One są za rogiem, wystarczy tylko spakować plecak”.
O4 Family to fantastyczna przygoda, na którą zapraszamy rodziców i dzieci, którzy zdecydują się otworzyć drzwi i wyruszyć w podróż w głąb swojej rodziny.
Zapisy na http://family.o4.network/
Autor: Małgorzata Zaremba
