Wada postawy to nie tylko problem estetyczny u dziecka. To także liczne zmiany, które powoduje nieprawidłowa sylwetka. W późniejszym życiu mogą się one objawiać np. dolegliwościami bólowymi przeciążonych mięśni. Dzięki coraz lepszej diagnostyce oraz poprawie świadomości rodziców, wady postawy są jednym z łatwiej rozpoznawalnych problemów dotyczących dzieci. Kluczowe jest wyłapanie niepokojących dysfunkcji pojawiających się w układzie mięśniowo-szkieletowym, póki nie zostaną one utrwalone.
Garbienie się i siad w literę „W”
Jednym z najbardziej szkodliwych czynników sprzyjających wadom postawy są nieprawidłowe wzorce motoryczne, takie jak niezalecany siad w literę „W” czy garbienie się podczas pracy przy stoliku albo w trakcie oglądania telewizji. Często dziecko wybiera tego typu postawę, bo może mieć obniżone napięcie mięśniowe, a przez to – gorszą umiejętność utrzymania wyprostowanej sylwetki. To sprawia, że wybiera pozycje, w których płaszczyzna podporu ciała jest większa. Notorycznie powtarzające się złe pozycje ciała utrwalają nieprawidłową postawę i prowadzą do pogłębiania wady.
Brak ruchu
Kolejnym czynnikiem predysponującym do powstawania wady postawy u dziecka jest brak aktywności fizycznej lub jej ograniczony wymiar. U małych dzieci potrzeba ruchu jest bardzo duża – obserwujemy, że maluch ciągle podskakuje, biega, wspina się, co jest zupełnie naturalne i umożliwia mu rozwój podstawowych cech motorycznych oraz kształtowanie mięśni. Wraz z wiekiem potrzeba ta jest coraz słabiej wyrażana i dziecko znacznie częściej wybiera aktywności w spoczynku, w pozycji siedzącej. Dodatkowo uwagę dziecka przyciągają telewizja, tablety, gry komputerowe, co sprawia, że chęć podejmowania aktywności fizycznej jest jeszcze mniejsza. To wszystko powoduje, że mięśnie nie są wystarczająco silne – brakuje im wytrzymałości do utrzymania prawidłowej postawy.
Nadwaga
Nadmierna masa ciała również może się przyczyniać do nieprawidłowości w układzie mięśniowo-szkieletowym, a zwłaszcza do dysfunkcji w obrębie kończyn dolnych. Długotrwałe przeciążenia wpływają na odchylenie osi podudzia i nadmierne obciążanie przyśrodkowych brzegów stóp oraz obniżenie ich wysklepienia. Wady te nazywane są koślawością kolan oraz stopami płasko-koślawymi.
Źle dobrane obuwie
Powyższe wady stóp i kolan mogą się także rozwijać z powodu źle dobranego obuwia i niewłaściwej pielęgnacji stopy małego dziecka. Prawidłowo dobrany but umożliwia stopie mobilność w pełnym zakresie ruchu oraz fizjologiczne jej ustawienie. Buty z wysokim, sztywnym zapiętkiem i twardą podeszwą są niezalecane. Ponadto warto wiedzieć, że prawidłowy rozwój stopy jest warunkowany przez możliwość bezpośredniego kontaktu stopy z naturalnym podłożem, takim jak trawa czy piasek. Należy dbać o to, aby but był dobrze dopasowany, gdyż jego źle dobrany rozmiar może nasilać złe ustawienie stawów stopy.
Biurko i krzesło
Warto wspomnieć również o niedostosowaniu wysokości biurka i wielkości krzesła do wzrostu dziecka. Gdy odpowiednie proporcje tych elementów nie są zachowane, dziecko szuka najwygodniejszej dla siebie pozycji, która niekoniecznie będzie właściwa. Taki nieprawidłowy siad charakteryzuje się nadmiernym uwypukleniem kręgosłupa, widocznym jako garb, przeniesieniem ciężaru ciała na kość krzyżową, zmniejszoną aktywnością mięśni brzucha oraz wysunięciem głowy w przód. Częste przebywanie w tej pozycji może skutkować utrwaleniem wyżej wymienionych zmian.
***
Powyższe punkty to najważniejsze, lecz nie wszystkie czynniki powodujące powstawaniu wad postaw u dzieci. Warto wnikliwie obserwować rozwój i postawę swojego malucha, aby w porę interweniować, zmieniając złe nawyki dziecka. Lepiej zapobiegać niż leczyć, gdyż terapia wad postaw najczęściej jest długotrwała oraz wymaga dużych nakładów cierpliwości – zarówno od rodzica, jak i dziecka.
Autor: Alicja Lademan
Fizjoterapeutka. Absolwentka Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Związana z Centrum Zdrowia dziecka Pegaz od początku jego działalności. Zajmuje się diagnozowaniem i fizjoterapią niemowląt oraz starszych dzieci. Uwielbia wycieczki rowerowe oraz wędrówki górskie.]
