Autor: Krzysztof Cieszyński, rzecznik prasowy gdańskiego oddziału ZUS
Z końcem urlopu macierzyńskiego rodzice stają przed dylematem – zostać w domu z dzieckiem, wybrać żłobek czy poprosić o pomoc dziadków? Rozwiązaniem może okazać się zatrudnienie niani. Problem leży jednak w tym, że w Polsce opiekunki często pracują „na czarno”. Czas spędzony z naszą pociechą nie liczy im się do emerytury, nie posiadają także ubezpieczenia zdrowotnego. Jak się okazuje, wcale nie musi tak być.
Umowa dla niani
Rodzice mogą zatrudnić nianię na umowę uaktywniającą. To forma umowy zlecenia z osobą fizyczną sprawującą opiekę nad dziećmi. Umowę uaktywniającą można zawrzeć na opiekę nad dzieckiem, które ukończyło 20 tygodni i nie ma więcej niż 3, ewentualnie 4 lata oraz gdy nie można zapewnić mu opieki przedszkolnej. Nianią możne być każda osoba pełnoletnia (nawet babcia czy dziadek), nie może nią jednak być żaden z rodziców.
Umowa zawierana z nianią jest pisemna i powinna określać: strony, jej cel i przedmiot, czas i miejsce sprawowania opieki, liczbę dzieci powierzonych opiece, obowiązki niani, wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty, czas na jaki została zawarta, a także warunki i sposób zmiany oraz rozwiązania. Posiadanie pisemnej umowy jest korzystne – strony zyskują dokument, do którego mogą się odwołać w sytuacjach spornych.
Po podpisaniu umowy rodzic ma 7 dni, by zgłosić nianię do ZUS. Procedury są tu uproszczone – dokumenty można przesłać pocztą albo za pomocą PUE ZUS. Dodajmy, że w każdej sytuacji można liczyć na pomoc pracowników danej placówki.
Składki, nadwyżki i wszystko, co musicie wiedzieć
Jeżeli opieka nad dzieckiem to jedyna praca niani, obowiązkowo podlega ona ubezpieczeniom: społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) oraz zdrowotnemu.
Składki od części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia, opłaca budżet państwa. Jeśli z kolei opiekunka zarabia więcej, nadwyżkę opłaca rodzic. Pomoc ta adresowana jest do rodziców i opiekunów, którzy spełniają ustawowe kryteria, czyli są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej albo prowadzą działalność gospodarczą. Pamiętajmy jednak, że dziecko nie może chodzić do żłobka, klubu dziecięcego czy też być objęte opieką dziennego opiekuna. Co istotne, jeśli rodzic straci źródło dochodów, budżet państwa opłaca składki jeszcze przez trzy miesiące.
Ubezpieczenie chorobowe niani jest dobrowolne, a składkę finansuje ona sama. Rodzic potrąca taką składkę z pensji i odprowadza do ZUS. Dzięki tym rozwiązaniom niania zyskuje zabezpieczenie teraz i na przyszłość, a rodzice ponoszą mniejsze koszty. Zdecydowanie warto z tego skorzystać.
