Rozpoczęło się lato, pojawia się więcej słonecznych dni, przez co nasz największy organ, czyli skóra, zaczyna zmieniać kolor. Do początku XX wieku, w Europie opalenizna nie była zbyt popularna. Unikano promieni słonecznych, a jasna karnacja była synonimem przynależności do wyższych sfer. Ciemna karnacja kojarzona była z gorzej sytuowanymi grupami społecznymi i pracą fizyczną na wolnym powietrzu. Podobno przełomu w postrzeganiu opalenizny dokonała Coco Chanel, która jako pierwsza zaprezentowała światu złocistą skórę. Jej naśladowcy zaczęli masowo korzystać ze słońca. Kilka dekad później opalenizna stała się hitem. Wskazywała na status społeczny i ekonomiczny. Stała się wizytówką tych, których stać na rozkosze lenistwa czy zażywanie sportu na świeżym powietrzu i wyjazdy do ciepłych krajów.
Czym jest opalenizna i skąd się bierze?
Zmianę odcienia skóry zawdzięczamy dwóm zakresom światła ultrafioletowego (UV). Pierwsze z nich – UVB (280-320 nm) przenika tylko przez najwyżej położoną warstwę skóry, czyli naskórek. Wpływa destrukcyjnie na DNA, jest mutagenne i kancerogenne (rakotwórcze). Może powodować oparzenia i rumień. Fale tej długości dobrze odbijają się od wody, piasku i jasnych skał. Światło UVA (320- 400 nm) wnika głębiej, bo aż do skóry właściwej. Może stymulować do powstawania w naszym ciele reaktywnych form tlenu (rodników), które mają destrukcyjny wpływ na materiał genetyczny. UVA jest odpowiedzialne za proces fotostarzenia się skóry (przedwczesne starzenie się skóry spowodowane ekspozycją na światło ultrafioletowe) oraz za powstawanie trwałych zmian barwnikowych w skórze (piegi, znamiona) oraz niszczenia rogówki oka.
Światło UV wzbudza specjalne komórki rozmieszczone na powierzchni naszej skóry – są to melanocyty. Stanowią one tylko 1% wszystkich komórek tego organu. W ich wnętrzu znajdują się melanosomy, które dzięki promieniom UV zaczynają intensywnie produkować barwnik – melaninę. To ona jest odpowiedzialna za brązowy odcień skóry, ale nie to jest jej funkcją. Produkcja melaniny ma na celu ochronę czegoś bardzo wartościowego – DNA. Jak to się dzieje, że 1 % komórek zabarwia całą powierzchnię naszego ciała? Melanosomy transportowane są do innych komórek, by tam otoczyć jądro komórkowe i ochronić znajdujący się w środku materiał genetyczny, w efekcie czego zmienia się odcień skóry.
Jak możemy się chronić?
Przed działaniem światła UV możemy chronić się stosując kremy z filtrem. Część z nich będzie tworzyła cienką warstwę na powierzchni skóry rozpraszając i odbijając światło – są to tzw. filtry fizyczne. Zaliczamy do nich: tlenek cynku, dwutlenek tytanu i tlenek żelaza. Dla zwiększenia skuteczności, obok fizycznych, stosuje się filtry chemiczne (organiczne), które wnikają w wierzchnie warstwy skóry, a promienie słoneczne są zamieniane na energię cieplną. Ważny jest też odpowiedni dobór kosmetyku do naszej cery. Osoby o jasnym odcieniu powinny wybierać kosmetyki o wysokim współczynniku ochrony przeciwsłonecznej (SPF 30-50). Znaczenie ma również sposób opalania -korzystając z solarium, powinniśmy stosować kosmetyki specjalnie do tego celu przeznaczone. Warto pamiętać, że intensywne opalanie w solariach jest równie groźne, co nadmierna ekspozycja skóry na słońce.
Co dobrego daje nam słońce?
Oczywiście opalanie to nie tylko niebezpieczeństwo, ale także zdrowie. Już 15 minut ekspozycji odkrytej skóry na promienie słoneczne powoduje powstanie dziennej dawki witaminy D, która odpowiedzialna jest za odpowiednią gospodarkę wapniową i fosforanową. Oba te pierwiastki są jednymi ze składników kości. Dodatkowo wapń pełni ważną rolę w przewodzeniu impulsów w układzie nerwowym, pracy jelit oraz przepływie krwi w naczyniach krwionośnych. Kąpiel słoneczna wpływa pozytywnie na nasze samopoczucie, dzieje się tak dzięki powstającej w naszym ciele serotoninie (tzw. hormon szczęścia) oraz zahamowanemu procesowi powstawania melatoniny (hormon odpowiedzialny za sen). Działanie to zostało wykorzystane w fototerapii, czyli leczeniu światłem – stosowanym np. w depresji. Naświetlanie wykorzystywane jest przez fizjoterapeutów podczas rehabilitacji układu ruchu (kości, stawów, mięśni).
Słońce zawsze będzie kojarzyć się nam z błogimi i beztroskimi wakacjami. Mimo to nie należy zapominać o jego negatywnym oddziaływaniu na nasze ciało. Jeśli możemy, unikajmy ekspozycji na słońce w godzinach między 11:00 a 14:00, a kiedy już jesteśmy wystawieni na promienie słońca lub lamp w solarium, stosujmy odpowiednią ochronę skóry i oczu.
Zespół CN EXPERYMENT
