Kredyt to umowa pomiędzy bankiem a klientem, w ramach której bank udostępnia określoną kwotę pieniędzy na jasno określony cel, np. zakup domu, remont czy rozwój firmy. W zamian kredytobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczoną kwotę wraz z naliczonymi odsetkami i ewentualnymi prowizjami. Jest to forma finansowania, która wymaga dokładnej znajomości swoich możliwości finansowych oraz odpowiedzialnego planowania. Poniżej znajdziesz informacje na temat różnych rodzajów kredytów, kwestii związanych z umową kredytową oraz wskazówki, jak zwiększyć swoje szanse na uzyskanie kredytu. Warto zadać sobie pytanie: co to jest kredyt? Aby lepiej zrozumieć jego istotę i zasady działania.
Definicja kredytu bankowego
Kredyt bankowy jest umową pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, w której bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę pieniędzy na określony czas i cel. Umowa ustala warunki kredytu i zobowiązania obu stron. Kredyt jest zawsze udzielany na określony cel, który może być różnorodny, jak na przykład:
- remont mieszkania
- wakacje
- inwestycje
- inne określone wydatki.
Zobowiązania kredytobiorcy to zwrot kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłata prowizji od udzielonego kredytu. Kredytobiorca zobowiązuje się do tego dużego zobowiązania, które wymaga odpowiedzialności i planowania, a także zrozumienia warunków umowy kredytowej.
Charakterystyka umowy kredytowej
Umowa kredytowa musi być zawarta na piśmie, a prawo bankowe w Polsce nakłada na banki obowiązek, aby w dokumencie znalazły się między innymi informacje o:
- strukturze umowy
- sposobie zabezpieczenia spłaty
- kwocie i walucie kredytu
- celu kredytowania
- detalach związanych z udostępnieniem i uruchomieniem kredytu.
Warunki i termin spłaty kredytu są ściśle określone w umowie, w tym obowiązek zwrotu wykorzystanego kredytu, odsetki, prowizję oraz zasady korzystania z pożyczonych środków. W umowie zawarte są także informacje dotyczące zabezpieczenia kredytu oraz uprawnienia banku, w tym możliwe warunki uruchomienia kredytu, które kredytobiorca musi spełnić.
Strony umowy muszą być wyraźnie zidentyfikowane, z podaniem pełnych danych osobowych i innych istotnych informacji.
Klasyfikacja kredytów
Kredyty bankowe są dostępne zarówno dla klientów indywidualnych, jak i firmowych. W zależności od potrzeb kredytobiorcy, mogą przybierać różne formy, takie jak:
- kredyty hipoteczne
- kredyty gotówkowe
- kredyty samochodowe
- kredyty inwestycyjne.
W kolejnych podsekcjach przyjrzymy się bliżej niektórym z nich.
Kredyt gotówkowy i jego przeznaczenie
Kredyt gotówkowy to rodzaj niezabezpieczonego zobowiązania, które można zaciągnąć na dowolny cel, bez konieczności przedstawiania zabezpieczenia czy wkładu własnego. Jest to więc elastyczna forma finansowania, dostępna dla pełnoletnich osób z pełną zdolnością do czynności prawnych, odpowiednią zdolnością kredytową, stabilnym źródłem dochodu i dobrą historią kredytową.
Środki z kredytu gotówkowego są wypłacane klientowi w formie gotówki lub przelewem na wybrany rachunek bankowy. W przypadku braku odpowiedniej zdolności kredytowej, klient może złożyć wniosek o kredyt gotówkowy razem z inną osobą, która nie musi być członkiem rodziny.
Kredyt hipoteczny jako sposób na własne M
Kredyt hipoteczny to zobowiązanie zabezpieczone hipoteką na nieruchomości, służące do finansowania zakupu, budowy lub remontu nieruchomości. Wkład własny jest niezbędną częścią procesu uzyskania kredytu hipotecznego i zazwyczaj wynosi co najmniej 10% wartości nieruchomości, chociaż niektóre banki mogą wymagać wyższych kwot.
Kredytobiorca może również ponosić koszty ubezpieczenia pomostowego do czasu wpisania hipoteki do księgi wieczystej oraz ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, jeśli jego wartość jest niższa niż 20% wartości nieruchomości. Jeśli kredytobiorca nie ma wystarczających środków na wkład własny, możliwe jest zabezpieczenie kredytu innymi nieruchomościami, co może skutkować lepszymi warunkami finansowania.
Kredyt inwestycyjny dla rozwoju biznesu
Kredyt inwestycyjny udzielany jest przez banki w celu sfinansowania działań inwestycyjnych. Kredytobiorca wykorzystuje go do finansowania swoich projektów. Aby otrzymać kredyt inwestycyjny, firma musi istnieć na rynku przez określony czas, udokumentować efektywność ekonomiczną planowanej inwestycji oraz przewidywane zyski.
Kredyt inwestycyjny może być wykorzystany na szeroki zakres przedsięwzięć, w tym:
- zakup nieruchomości
- budowę i rozbudowę nieruchomości
- zakup maszyn i sprzętu komputerowego
- zakup udziałów w spółkach
- zakup długoterminowych papierów wartościowych
Jest to narzędzie finansowe, które umożliwia realizację różnego rodzaju projektów biznesowych.
Zdolność kredytowa jako klucz do finansowania
Zdolność kredytowa to kryterium oceny wiarygodności kredytowej klienta, które banki mają obowiązek oceniać zgodnie z prawem polskim. Ocenę zdolności kredytowej kształtują m.in.:
- historia płatności
- stosunek zadłużenia do limitów kredytowych
- długość historii kredytowej
- zróżnicowanie rodzajów dotychczasowych zobowiązań finansowych, które wpływają na zdolności kredytowej kredytobiorcy.
Niska zdolność kredytowa może wynikać z wysokiego wykorzystania dostępnych limitów kredytowych, czy też z częstego składania wniosków o nowe kredyty, co negatywnie wpływa na wiarygodność kredytową w oczach banków. Dlatego tak istotne jest, aby odpowiednio zarządzać swoimi zobowiązaniami finansowymi oraz korzystać z dyspozycji kredytobiorcy w sposób świadomy i odpowiedzialny.
Koszty i oprocentowanie kredytu
Oprocentowanie kredytu składa się z marży banku oraz stopy procentowej, które mogą być zmienne i zależne od stawek rynkowych, takich jak WIBOR; dla kredytów gotówkowych ustalane jest to na podstawie stawki referencyjnej WIBOR oraz negocjowalnej marży bankowej, a oprocentowanie może być stałe lub zmienne. Wysokość oprocentowania kredytu zależy od tych czynników.
Kredytobiorca zobowiązany jest do zapłaty prowizji, która może być określona jako procent od kwoty kredytu lub konkretna kwota; banki mogą oferować klientom dodatkowe produkty, wpływające na podwyższenie kosztów związanych z kredytem. Kredyt może być ubezpieczony, co jest formą zabezpieczenia i może przyczynić się do obniżenia marży kredytowej, chociaż jest to opcjonalne i wpływa na całkowity koszt kredytu.
Opcje zabezpieczenia spłaty kredytu
Zabezpieczenia kredytu dzielą się na zabezpieczenia osobiste, polegające na odpowiedzialności solidarnej osoby trzeciej, oraz zabezpieczenia rzeczowe, polegające na obciążeniu majątku kredytobiorcy. Do zabezpieczeń osobistych należą poręczenie cywilne, przystąpienie do długu, gwarancja bankowa oraz awal wekslowy.
Przykłady zabezpieczeń rzeczowych to między innymi ubezpieczenie kredytu hipotecznego, przewłaszczenie na zabezpieczenie, weksel in blanco i cesja wierzytelności.
Prawo bankowe a udzielanie kredytów
W Polsce kredytów mogą udzielać wyłącznie określone podmioty, takie jak banki, oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe, lub inne jednostki uprawnione na podstawie ustawy.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Polsce posiada uprawnienia do interweniowania w przypadku stwierdzenia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, w tym w zakresie udzielania kredytów. Sąd Najwyższy ma orzecznictwo dotyczące niedozwolonych postanowień umownych w umowach kredytowych, które mogą być uznane za nieważne, chroniąc w ten sposób konsumentów przed nieuczciwymi praktykami banków.
Kiedy kredyt, a kiedy pożyczka?
Kredyty bankowe są zobowiązaniami celowymi, odpłatnymi i zwykle powiązanymi z konkretnym celem, takim jak zakup domu czy samochodu, podczas gdy pożyczki mogą być wykorzystywane na dowolne cele i nie zawsze są odpłatne.
Gdy potrzebujemy środków finansowych na ściśle określony cel, bardziej odpowiednim wyborem może być kredyt, natomiast pożyczka może być lepsza, gdy potrzebujemy finansowania o większej elastyczności celu wykorzystania otrzymanych środków.
Kredyty są udzielane wyłącznie przez banki oraz wymagają formalnych umów pisemnych, podczas gdy pożyczki mogą być udzielane przez różne podmioty, takie jak osoby fizyczne, firmy czy SKOK-i, i nie zawsze wymagają formalności.
Planowanie spłaty i zarządzanie zobowiązaniami
W planowaniu budżetu domowego ważne jest uwzględnienie wszystkich przychodów oraz wydatków stałych, jednorazowych, nieregularnych oraz celów oszczędnościowych, aby uniknąć długów i utrzymać zdrowy stan rachunku bieżącym.
Aby uniknąć długów, należy odjąć wydatki od dochodów, co pozwoli obliczyć potencjalne saldo rachunku bankowym i określić, ile można odkładać na oszczędności miesięcznie. W przypadku nieterminowej spłaty kredytu, banki mają obowiązek informowania kredytobiorcy o konsekwencjach prawnych i ekonomicznych oraz o możliwościach restrukturyzacji zadłużenia.
