Nikt nie lubi chorować, a wizyty u lekarzy traktujemy jako przykrą konieczność. Jednak o ile pójście do lekarza rodzinnego bywa stresujące, to już wizyta u dentysty może wywoływać prawdziwy lęk. Wbrew pozorom, problem ten nie dotyczy wyłącznie dzieci.
Podobno człowiek najbardziej boi się tego, czego nie jest w stanie przewidzieć. Boimy się też bólu. Chociaż obecnie leczenie zębów jest niemal całkowicie bezbolesne, nadal pozostaje niepewność, czy aby na pewno nie zaboli… Problem polega na tym, że często dentysta staje się „ostatnią deską ratunku”, gdy ból zębów jest na tyle silny, że popularne środki przeciwbólowe, dostępne powszechnie bez recepty, przestają działać. A zatem lądujemy na fotelu dentystycznym z powodu bólu – nie nabywamy go w gabinecie dentystycznym; ból jest na ogół skutkiem naszych zaniedbań, nie zaś działania lekarza. To właśnie leczenie stomatologiczne sprawia, że staje się on złym wspomnieniem. Ciekawe jednak, że podświadomie kojarzymy dentystę z bólem, a nie z uczuciem ulgi. Niektóre osoby twierdzą, że nawet wizyta kontrolna jest dla nich „oczekiwaniem na ból”. Stąd się biorą nasze obawy.
Dzieci uważnie obserwują nasze zachowania, nawet wtedy, gdy nie zdajemy sobie z tego sprawy. Rejestrują też nasze obawy i lęki, często je powielając. Dlatego chociaż najczęściej nie mają pojęcia o bólu zębów, przeraża je sama konieczność wizyty u stomatologa. Rodzice, którzy korzystali ze słabo rozwiniętej opieki dentystycznej 20–30 lat temu, mają prawo mieć złe wspomnienia. Jakość samego sprzętu stomatologicznego oraz stosowanych procedur medycznych pozostawiały wiele do życzenia. Dzieci na ogół bezrefleksyjnie przyjmują taką postawę przerażenia od swoich rodziców. Po prostu dentysta „jest straszny”, a to, co robi „musi boleć”. Do wyobraźni dziecka mogą przemawiać już same narzędzia dentystyczne, dźwięki wiertarek i konieczność siedzenia bez ruchu w dziwnym fotelu, w dodatku z lampą wycelowaną prosto w twarz. Warto pamiętać, że przerysowany obraz „strasznego dentysty” żyje swoją własną legendą również w kulturze popularnej. Można go spotkać w filmach czy w teledyskach. Dziecko na ogół nie będzie potrafiło ocenić jego autentyczności, niemniej wymiar przerażenia odbierze bardzo dobrze. Obawy przed dentystą są podsycane przez same dzieci. W swoim środowisku potrafią one wymyślać niestworzone historie o mękach na fotelu dentystycznym, których oczywiście nigdy nie doświadczyły i w przyszłości też raczej tak się nie stanie.
Jak może oswoić dziecko z koniecznością opieki dentystycznej? Wszyscy wiemy, jak ważna jest profilaktyka i utrzymywanie odpowiedniej higieny jamy ustnej. Mycie zębów nie należy do ulubionych obowiązków większości dzieci, co przede wszystkim bierze się z ich niewiedzy. Należy więc uświadamiać im znaczenie tej codziennej czynności dla zdrowia. Jednak wielu rodziców popełnia przy tym ogromny błąd, strasząc wizytą u stomatologa, która ma być karą za niemycie zębów… To najprostsza droga do budowania swoistej fobii. W oczach dziecka dentysta staje się w takim ujęciu egzekutorem i osobą, której za wszelką cenę należy unikać. A prędzej czy później każde dziecko będzie musiało mieć do czynienia z dentystą, choćby w szkolnym gabinecie lekarskim…
Dziecko musi wiedzieć, że regularna kontrola stomatologiczna jest ważnym elementem dbania o ogólny stan zdrowia. Rodzice – zamiast opowiadać historie o złowieszczych dentystach – powinni raczej się skupić na wyjaśnieniu skutków zaniedbań w zakresie stomatologii. Próchnica może być przecież przyczyną wielu innych, poważnych schorzeń, i to nie tylko jamy ustnej. Już od najmłodszych lat warto uświadamiać dzieciom, że dentysta jest bardzo ważnym lekarzem, który przede wszystkim dba o nasze zęby, ale dzięki niemu unikamy też groźniejszych kłopotów ze zdrowiem.
Należy stanowczo rozprawić się z mitem na temat bolesnego leczenia. Wiele zabiegów wykonywanych przez dentystów nie wiąże się z większym dyskomfortem. Współczesne gabinety stomatologiczne są coraz lepiej wyposażone, co dotyczy również opieki dentystycznej w ramach ubezpieczenia NFZ. W przypadku zabiegów, które mogą być bolesne, stosuje się znieczulenie miejscowe. Dla dziecka, które po raz pierwszy wybiera się na wizytę do stomatologa, najważniejsze będzie pozytywne wrażenie. Istotne jest, by ta wizyta odbywała się w przyjaznej atmosferze, bez zbędnego stresu i napięcia. Jeśli tak się stanie, dziecko nabierze pewności siebie i przestanie wierzyć w przerażające mity. Warto wcześniej porozmawiać na ten temat z lekarzem, który na pewno zrozumie tę sytuację.
