Witaminy są niezwykle ważne dla zdrowia organizmu – to wie praktycznie każdy z nas. Kiedy jednak mamy wyjaśnić, czym owe witaminy są, pojawia się problem. Mając podstawy wiedzy, łatwiej realizować założenia zbilansowanej diety czy też suplementacji, w momencie, gdy nie jesteśmy w stanie w naturalny sposób dostarczyć sobie składników odżywczych. Czym zatem witaminy są, gdzie je znajdziemy i dlaczego są tak ważne?
Witaminy są różnego rodzaju organicznymi związkami chemicznymi, biorącymi udział w wielu procesach komórkowych czy też metabolicznych, zachodzących w organizmie. Niestety, nie wszystkie z nich jesteśmy w stanie sami zsyntetyzować, co wiąże się z koniecznością regularnego dostarczania ich z pożywienia. Tego typu witaminy nazywamy egzogennymi – A,C,E, H oraz witaminy z grupy B. Te, które nasz organizm jest sam w stanie wyprodukować, to witaminy endogenne, w których skład wchodzą: witamina K (powstaje dzięki mikroflorze jelitowej), PP (ją również syntetyzują bakterie jelitowe) oraz D (syntetyzowana przez skórę, do czego konieczne jest promieniowanie UV, czyli słońce).
Chociaż witaminy nie są nam potrzebne w wielkich ilościach, to nawet małe niedobory potrafią doprowadzić do poważnych skutków. Stąd też, jeśli mamy wątpliwości, czy sposób odżywiania naszego dziecka zaspokaja wszystkie potrzeby, warto zastanowić się nad suplementacją. Co istotne, tego typu preparat musi być dostosowany właśnie do potrzeb najmłodszych.
Witaminy pod lupą
Warto wiedzieć także to, które z witamin rozpuszczają się w wodzie, a które w tłuszczach – to jeden z podstawowych podziałów witamin. Dlaczego to istotne? Może być to na co dzień przydatna wskazówka mówiąca o tym, które produkty warto komponować w posiłku razem z tłuszczami, ponieważ ułatwi to wchłanianie danych składników odżywczych. Jeśli zaś chodzi o witaminy rozpuszczalne w wodzie, należy pamiętać, że nie gromadzą się w organizmie, a wydalane są chociażby wraz z moczem – ich regularna podaż jest więc konieczna.
- Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Witamina A – to najważniejszy składnik odżywczy dla zdrowia oczu. Jej niedobór może prowadzić do „kurzej ślepoty”, czyli trudności związanych z widzeniem po zmroku, oraz ograniczenia produkcji łez, co znacznie wysusza gałkę oczną. Witamina A jest także znakomitym antyoksydantem. W żywności znajdziemy ją m.in. w wątróbce, tranie, rybach, jajkach, pełnotłustych produktach mlecznych oraz w warzywach i owocach – dynia, bataty, marchew, mango, suszone morele.
Witamina D – jak już zostało wspomniane, jest wchłaniana przez skórę pod wpływem promieni słonecznych. Niestety, w naszej szerokości geograficznej dostęp do pełnego słońca mamy przez zaledwie kilka miesięcy w roku. Prowadzi to do dużych niedoborów wśród niemalże całego społeczeństwa. Biorąc pod uwagę zbyt niski poziom witaminy D u dzieci, może wpływać na zaburzenia w rozwoju kośćca, przemęczenie, trudności w koncentracji, zaburzenia nastroju oraz pracę układu immunologicznego.
Witamina E – jest jednym z silniejszych antyoksydantów. Pomaga zwalczać wolne rodniki i dbać o dobry stan komórek w naszych organizmach. Dzięki niej szybciej goją się rany, a procesy poznawcze mogą przebiegać prawidłowo. Gdy jest jej zbyt mało, może pojawić się poczucie zmęczenia oraz trudności w koncentracji, co jest niezwykle problematyczne dla dzieci w wieku szkolnym. Gdzie ją znajdziemy? Są to przede wszystkim oleje roślinne, np. oliwa z oliwek czy też olej słonecznikowy, ale także orzechy (zwłaszcza laskowe) i nasiona.
Witamina K – odgrywa ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi. Działa także zapobiegawczo w problemie osteoporozy, ułatwia regenerację kości, oddziałuje na prawidłową pracę wątroby. Chcąc dostarczyć ją dziecku, warto podawać zielone warzywa liściaste (np. szpinak, jarmuż), brokuły, kalafior i kapustę. Jeśli zaś chodzi o produkty mięsne, polecana jest wątróbka wołowa.
- Witaminy rozpuszczalne w wodzie
Witaminy z grupy B – to związki wpływające na przemiany metaboliczne, które wypełniają funkcje koenzymów. Są one istotne także dla układu nerwowego i odpowiadają m.in. za takie procesy zachodzące w mózgu, jak pamięć i uwaga. Wspierają także pracę układu krwiotwórczego oraz nasz wygląd zewnętrzny.
Przykłady? Witamina B2 oddziałuje zarówno na funkcjonowanie układu nerwowego, jak i odpornościowego. Witamina B5 odgrywa istotną rolę chociażby w produkcji niektórych hormonów. Witamina B12 bierze zaś udział w wytwarzaniu erytrocytów (czerwonych krwinek). Witaminy z grupy B znajdziemy m.in. w produktach pełnoziarnistych, warzywach strączkowych i liściastych czy też drożdżach i mięsie.
Witamina C – „królowa odporności”. Wpływa immunostymulująco, ale co ważne, dzieje się to przede wszystkim w procesie budowania odporności i prewencji przeciwko infekcjom, a nie terapeutycznie już w ich trakcie. Co ważne, ułatwia też wchłanianie żelaza, co może ustrzec dziecko przed anemią. Jej źródłem jest: acerola, natka pietruszki, czarna porzeczka, czerwona papryka, brokuły etc.
