Niedawno znajoma zwróciła się do mnie z pytaniem, czy zgodne z przepisami prawa będzie udzielenie przerwy na karmienie dziecka piersią w ten sposób, że obliczy się sumę przerw przysługujących Jej w danym miesiącu i w tym wymiarze udzieli się Jej jednorazowo urlopu. O taki sposób rozliczenia przerw, jeśli jest to zgodne z przepisami chciałaby Ona wnioskować do swojego pracodawcy.
Zgodnie z art. 187 § 1 i 2 kodeksu pracy: „Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.”
Dla zapewnienia kobiecie karmiącej piersią spełnianie jej funkcji macierzyńskich przyznano jej prawo do przerw na karmienie. Są one udzielane na wniosek pracownicy, w którym oświadcza ona, iż karmi dziecko piersią. Na żądanie pracodawcy powinna jednak ten fakt udokumentować odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. Może ono być wydane przez lekarza sprawującego opiekę nad kobietą lub dzieckiem, nie jest tu wymagany żaden sformalizowany tryb jego pozyskania. Przerwy udzielane są przez cały okres karmienia piersią.
Przerwy na karmienie uzależnione są od wymiaru zatrudnienia pracownicy oraz od liczby jej dzieci karmionych piersią. Aby posiadać prawo do takiej przerwy, pracownica musi być zatrudniona w wymiarze co najmniej 4 godzin na dobę. Jeżeli jej czas pracy nie przekracza 6 godzin na dobę, przysługuje jej tylko jedna przerwa w ciągu dnia pracy w wymiarze 30 minut, jeżeli kobieta karmi jedno dziecko, oraz 45 minut, jeżeli karmi ona więcej niż jedno dziecko. Pracownica zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym 6 godzin dziennie ma prawo do dwóch przerw w pracy w ciągu dnia pracy odpowiednio w wymiarze 30 minut oraz 45 minut. Przerwy te wliczane są do czasu pracy. Za czas ich trwania pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za urlop (§ 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 r., Nr 62, poz. 289 z późn. zm.).
Wyznaczając konkretny czas przerw, pracodawca, z jednej strony, powinien uwzględniać wniosek pracownicy, z drugiej zaś, potrzeby zapewnienia niezakłóconego przebiegu procesu pracy. Na wniosek pracownicy przerwy mogą być udzielane w ciągu dnia pracy łącznie. Mogą one być wykorzystane także w ten sposób, że pracownica wcześniej kończy pracę, a skrócony czas pracy odpowiada przysługującej jej przerwie na karmienie. Podobnie uważa Krzysztof Rączka – komentator LexPolonica wydawnictwo LexisNexis.
Sprzeczne z przedmiotowymi przepisami ustawy byłoby zaś udzielenie jednorazowo urlopu w łącznej liczbie godzin przysługujących pracownicy z tytułu karmienia dziecka piersią w danym miesiącu. Celem bowiem przyświecającym ustawodawcy było zapewnienie możliwości karmienia piersią dziecka każdego dnia a nie udzielenie dodatkowych dni urlopu. Niemożliwym jest bowiem nakarmienie dziecka w przeciągu np. 2 dni na miesiąc z góry, a do takiej absurdalnej sytuacji doszłoby gdyby wykonywać zapisy przepisów ustawowych zgodnie z wnioskiem pracownicy.
Mając powyższe na uwadze za niezgodne z przepisami prawa pracy należy uznać udzielenie pracownicy urlopu będącego sumą przerw przysługujących Jej w miesiącu z tytułu karmienia dziecka piersią. Zgodnie z przepisami kodeksu pracy na wniosek pracownicy przysługujące jej przerwy mogą być udzielane jej łącznie. W niniejszym przypadku możliwość łącznego udzielenia przerw odnosi się wyłącznie do tych, które przysługują pracownicy w ciągu jednego dnia, a więc maksymalnie dwóch przerw w wymiarze 30 min. bądź 45 min. w zależności od liczby karmionych dzieci.
