Dotyk to jeden z ważniejszych zmysłów w życiu człowieka. Ma wpływ na jego rozwój, poznanie, ale przede wszystkim na odczuwanie przyjemności i rozpoznawanie zagrożenia. Nie wszyscy jednak czerpiemy przyjemność z tych samych rzeczy, co więcej to co dla niektórych jest miłe, innym może sprawiać fizyczny ból. Mowa o osobach z nadwrażliwością dotykową.
Nadreaktywność dotykowa może obejmować całe ciało człowieka lub tylko pewne jego partie, np. wnętrze jamy ustnej. Objawy nadwrażliwości i skutki oczywiście są zależne od miejsca występowania nadwrażliwości dotykowej.
Osoba z nadwrażliwością dotykową nie lubi być dotykana i reaguje na dotyk, jak na bardzo bolesny lub nieprzyjemny bodziec. Zwykle ma problem by ubrać golf, rajstopy pod spodnie, a w swojej garderobie ma ubrania delikatne i miłe, te, które gryzą i drapią, mają metki, guziki oraz wyraziste szwy są odkładane na bok. Nadwrażliwość dotykowa powoduje niechęć do obcinania paznokci i włosów. Osoby nadreaktywne dotykowo nie lubią chodzić boso, unikają czynności przy których mogłyby się pobrudzić. Jeśli nadwrażliwość dotykowa obejmuje wnętrze jamy ustnej, pojawia się niechęć do mycia zębów, a w trakcie badania pediatrycznego czy logopedycznego obecny jest bardzo silny odruch wymiotny. Dziecko z nadwrażliwością dotykową preferuje papki i produkty płynne, nie toleruje innych konsystencji, co w konsekwencji daje bardzo ubogą dietę, skutkiem czego jest płaskie ułożenie języka, wady zgryzu i wady wymowy.
Objawy nadwrażliwości dotykowej można zaobserwować już u noworodka. Niechęć do przebierania, kąpania, masowania, przytulania, duży niepokój czy problemy ze snem powinny być ostrzegawczym sygnałem dla rodzica. Niemowlę z nadwrażliwością dotykową pomija etap wkładania rączek i zabawek do buzi.
Wszystkie powyższe zachowania mogą wystąpić u jednej osoby, ale może być też tak, że będzie to tylko kilka objawów. Istotne jest to, że nadreaktywność dotykowa nie mija samoistnie, jej obecność jest przyczyną utrudnionych relacji z rówieśnikami, powoduje poczucie zagrożenia i ciągłe życie w stresie. Dzieci z dysfunkcją dotykową o charakterze nadwrażliwości mają osłabioną motorykę małą, prezentują nieprawidłowy chwyt pisarski, unikają zajęć plastycznych, tym samym są odgórnie wykluczone z pewnych aktywności.
Aby umożliwić dziecku lepszy start oraz uniknąć przykrych konsekwencji należy jak najszybciej poddać dziecko diagnozie procesów przetwarzania sensorycznego i jeśli są ku temu wskazania, rozpocząć terapię integracji sensorycznej.
Marta Baj Lieder
www.centrum-logop.pl
