Niektórzy rodzice, słysząc słowo „szkoła” odczuwają niepokój. Czy moje dziecko poradzi sobie zarówno w sferze emocjonalnej, jak i edukacyjnej? Co jeśli będzie miało trudności z przyswajaniem bieżącego materiału? Szacuje się, że 10-20 proc. polskich dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym ma trudności w uczeniu się.
Według psychologa dziecięcego, Marty Bogdanowicz, 13 proc. uczniów klas zerowych wykazuje umiarkowane ryzyko niepowodzeń w nauce czytania i pisania. Możemy zatem oszacować, że w jednej klasie szkolnej od dwóch do pięciorga dzieci będzie przejawiać trudności edukacyjne. Czy w tym gronie może być nasze dziecko? Jak rozpoznać pierwsze oznaki specyficznych trudności w uczeniu się? W jaki sposób pomóc swojemu dziecku w nauce, aby uniknęło ono negatywnie determinujących porażek edukacyjnych?
Specyficzne trudności w uczeniu się stanowią odrębną kategorię diagnostyczną. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD 10 znajdziemy je pod hasłem „specyficznych zaburzeń rozwoju umiejętności szkolnych F81”. W ramach tej kategorii wyróżniono specyficzne zaburzenia: czytania, analizy dźwiękowo-literowej, umiejętności arytmetycznych; mieszane zaburzenia umiejętności szkolnych oraz inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych. Większość z nas słyszała o dysleksji, dysgrafii, dysortografii czy dyskalkulii – to wszystko brzmi nieco przerażająco.
W tym miejscu nasuwa się pytanie, jakie są powody tego, że nasze dziecko ma trudności w rozwoju umiejętności szkolnych. Chociaż ich etiologia (zespół składających się na ten stan przyczyn) nie jest do końca znana, uważa się jednak, że są one skutkiem nieprawidłowego przebiegu procesów poznawczych oraz dysfunkcji biologicznych. Zaburzenia uczenia się możemy dostrzec także u osób dorosłych borykających się z wieloletnimi trudności w nauce pisania, czytania, liczenia. Specyficzne trudności w uczeniu się są częściej rozpoznawane u chłopców. Ich objawy ujawniają się zazwyczaj w pierwszych latach edukacji szkolnej. Wczesne rozpoznanie trudności w uczeniu się jest znaczące dla przebiegu terapii i jej powodzenia. Zmniejsza także możliwość wystąpienia urazów psychicznych związanych z niezrozumieniem problemu przez opiekunów oraz otoczenie dziecka. Często uczniowie przejawiający trudności edukacyjne postrzegani są jako leniwi bądź „oporni” na szkołę. Niestety niepowodzenia edukacyjne budują ich historię uczenia się opartą na porażkach w szkole, co może powodować silne unikanie przez dziecko sytuacji edukacyjnych.
Specjalista radzi:
Drogi rodzicu, warto zadać sobie kilka poniższych pytań*:
- Jak dziecko radzi sobie z nauką w szkole?
- Jak wyglądają osiągnięcia dziecka w zakresie:
- czytania,
- głoskowania (fragmentowania słowa na tworzące je głoski),
- pisania (interpunkcja/czytelność pisma),
- poprawnego formułowania myśli na piśmie — matematyki?
- Jak dziecko radzi sobie ze zrozumieniem tego, co czyta?
- Jak dziecko radzi sobie z rozumieniem i wykonywaniem poleceń?
- Czy dziecko często stosuje w swoich wypowiedziach przerywniki typu „yyyy” albo potrzebuje dość dużo czasu na udzielenie odpowiedzi?
Dzieci z trudnościami w uczeniu się mają prawo do specjalnej pomocy psychologicznej i pedagogicznej. Odbywa się ona w formie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, które organizowane są dla uczniów mających znaczne opóźnienia w opanowaniu programów obowiązkowych przedmiotów nauczania, a prowadzone są przez nauczycieli określonych przedmiotów. Kwalifikacji dokonuje sam nauczyciel. W tych zajęciach powinno brać udział od czterech do ośmiu uczniów.
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjnyne organizowane są dla uczniów, którzy mają problem z opanowaniem określonych umiejętności. Te zajęcia prowadzą nauczyciele z uprawnieniami pedagoga-terapeuty. Klasy wyrównawcze organizowane są dla uczniów, u których występują liczne braki w opanowaniu programów obowiązkowych przedmiotów nauczania. W klasie powinno być od dziesięciu do piętnastu uczniów. Nauczanie odbywa się według obowiązujących w danej szkole planów i programów nauczania z dostosowaniem metod i form ich realizacji do potrzeb uczniów. Kwalifikacja dokonywana jest przez wychowawcę klasy na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej.
Rodzicu, jeśli zauważysz u dziecka niepokojące problemy z nauką mogące świadczyć o występowaniu specyficznych trudności w uczeniu się, skorzystaj z pomocy Poradni psychologiczno-pedagogicznej, która powinna być zlokalizowana w twoim mieście.
*Pytania przesiewowe o trudności w uczeniu dla rodziców dzieci w wieku szkolnym, według Stein i wsp., 2001.
