Białka są jednym z najważniejszych składników budowy ciała ludzkiego. Jeśli są tak istotne, to przybliżmy w skrócie jaką spełniają rolę i dlaczego nie powinniśmy o nich zapominać w codziennym jadłospisie.
Ile białka?
Prawidłowo zbilansowana dieta powinna dostarczać z białek około 15% energii, ponieważ człowiek nie jest w stanie magazynować tego składnika w organizmie. Zwiększone zapotrzebowanie związane jest z okresem ciąży i laktacji, a także niezbędne u niemowląt i dzieci. Należy jednak pamiętać, że istnieją przeciwwskazania ilościowe w przyjmowaniu pokarmów bogatych w białko w różnych stanach chorobowych, zależne od stanu chorego (niewydolność nerek, kamice).
Budowa białka
Białka zbudowane są z małych elementów zwanych aminokwasami. Niektóre zawierają również w swoim składzie inne związki je cechujące. Złożoność podziału białek, wpływa na różnorodność funkcji jakie spełniają w ciele człowieka. Wspomniane aminokwasy dzielimy na dwie grupy: egzogenne (niezbędne) i endogenne (nie są niezbędne). Ich podział jest o tyle istotny, że pierwsze z nich stanowią grupę związków obowiązkowych, czyli organizm ludzki nie jest w stanie ich wytworzyć samemu i muszą być dostarczane z pożywieniem. Grupę drugą tworzą związki, które organizm potrafi syntetyzować oraz te, które powstają z dostarczanych aminokwasów egzogennych.
Rola białek
Budowa i odbudowa tkanek to najbardziej rozpoznawana cecha białek. Dzięki nim regeneruje się nasza skóra oraz włosy. Bez nich niemożliwy byłby wzrost i rozwój organizmu oraz zahamowaniu uległyby procesy myślowe. Białko z pożywienia jest nam niezbędne w okresie chorób zakaźnych w tym takich, które przebiegają z gorączką. Jest istotnym czynnikiem regenerującym w przypadku poparzeń i chorób wyniszczających. Poza tym, m.in.:
- uczestniczą w odnawianiu się hormonów, enzymów i przeciwciał,
- biorą udział w procesach filtracyjnych,
- uczestniczą w procesach immunologicznych,
- regulują ciśnienie krwi.
Skąd białko?
Wartość odżywcza białka jest zależna od źródła pochodzenia, związanego z obecnością aminokwasów niezbędnych dla organizmu. Zatem dzielimy je na te, które pochodzą z produktów zwierzęcych (mięso, wędliny, drób, ryby, mleko, jaja, sery) oraz produktów roślinnych (warzywa, owoce, produkty zbożowe). Przykładowo w 100g makreli znajduje się 18,7g białka, a w jabłku 0,4g. Zawartość białka w kaszy gryczanej to 12,6g na 100g, przy czym w mleku spożywczym 2% – 3,4g. Wybierajmy produkty mniej przetworzone z pewnych źródeł, aby dostarczyć organizmowi najlepszych składników odżywczych.
Diety wysokobiałkowe – skąd pomysł?
Jakiś czas temu przyszła moda na odchudzające diety wysokobiałkowe. Dieta ma powodować, że energia nie jest przekształcana w magazyn tłuszczu, a i z uczuciem głodu można się pożegnać. Należy podkreślić, że diety tego rodzaju nie są stworzone dla każdego i do takich zmian w jadłospisie należy podejść z rozsądkiem, odpowiednią wiedzą, a najlepiej konsultacją dietetyczną. Zakwaszające działanie na organizm, to nie jedyna wada. Często diety tego rodzaju, cechują się niską, a nawet bardzo niską kalorycznością, spowalniając tym samym metabolizm i obciążając nerki.
Jeśli chcesz schudnąć, skonsultuj się z poradnią dietetyczną, która oceni Twoje potrzeby i cele, oraz pomorze dobrać dietę dostosowaną do potrzeb, a nie panującej mody.
