Zawsze powinniśmy mieć przeświadczenie, że żyjemy dla kogoś. Wiedzą o tym najlepiej rodzice, którzy znaczną część swojego życia poświęcają swoim dzieciom. Równie ważne jest jednak to, że żyjemy po coś. Dzięki takiej świadomości powstają m.in. różnorodne inicjatywy oddolne, które aktywizują lokalne społeczności. Jedną z nich jest Fundacja Wspólnota Gdańska.
Nie zbawiać świata
Wielkie idee mają to do siebie, że najczęściej pozostają w sferze postulatywnej, czyli gdzieś daleko od prawdziwego życia, codziennych zmagań z rzeczywistością. To odległe perspektywy, z którymi często się identyfikujemy, ale nie możemy ich dosięgnąć. Oczywiście życie bez takiego horyzontu byłoby jałowe. On również jest ważny. Ale jeszcze ważniejsze dla każdego z nas bywa to, co potrafimy zrobić na co dzień. Jak podkreślił w wywiadzie dla naszego magazynu Andrzej Stelmasiewicz, założyciel i prezes zarządu Fundacji Wspólnota Gdańska, małe organizacje pozarządowe nie są w stanie zbawić świata. I nie o to przecież chodzi. Celem jest szeroko pojmowany rozwój społeczny i poszukiwanie wartości, czy może raczej: dostrzeganie ich w tych rejonach, w których nie zawsze są zauważalne. Place miejskie, ulice, klatki schodowe – te wszystkie przestrzenie można zapełnić jakością. Przykład Wspólnoty Gdańskiej wskazuje, że jest to jak najbardziej wykonalne.
Wyjść poza własne szczęście
Nie byłoby Fundacji Wspólnota Gdańska, gdyby nie osoba Andrzeja Stelmasiewicza. Jej początki sięgają 2005 roku. Wtedy to obecny prezes zdecydował się na wyjście poza utarte schematy, które skądinąd mogą się nam wydawać oczywiste. Droga do osobistego sukcesu i dobrobytu – to przecież priorytet milionów ludzi na całym świecie. Andrzejowi Stelmasiewiczowi przestało to wystarczać. Jak stwierdził w rozmowie z naszym magazynem: „[…] Dążenie do własnego, prywatnego szczęścia, bez zwracania uwagi na ludzi wokół, wydaje mi się niezrozumiałe i nieefektywne. Jeśli się przyjrzeć rzeczywistości, to można zauważyć, że indywidualnie ludzie osiągają małe sukcesiki, ale dopiero gdy stworzą większą grupę, osiągają sukcesy. Jestem zdania, że lepiej mieć 1% od wielkiego sukcesu niż 100% od jakiegoś malutkiego”. Z tych założeń zrodziła się inicjatywa powołania fundacji realizującej różnorodne projekty skierowane do osób, które pragną dbać o swój wszechstronny rozwój, niezależnie od wieku. Punktem wyjścia jest budowa lokalnej społeczności na fundamencie kultury, sztuki i edukacji.
Fundacja istnieje już 10 lat – od 2007 roku. Rokrocznie organizuje kilkanaście inicjatyw, w które są zaangażowane liczni wolontariusze i partnerzy instytucjonalni. Najważniejsze projekty Fundacji Wspólnota Gdańska to: Galeria Sztuki Warzywniak, Oliwska Akademia Sztuki, Rozdroża Wolności, Gdańska Akademia Przedszkolaków, Akademia Gdańskich Lwiątek, Ex Libris Gdańsk, Galeria Jednego Dzieła, Viva Oliva, WL4 Przestrzeń Sztuki. Poniżej opisano wybrane inicjatywy.
Galeria Sztuki Warzywniak
Starsi mieszkańcy Oliwy zapewne pamiętają funkcjonujący niegdyś przy ul. Opata Rybińskiego 25 sklep z warzywami. Stąd nazwa galerii i nawiązanie do ducha dzielnicy. Obecnie jest to miejsce, którego celem jest propagowanie kultury i sztuki na płaszczyźnie codzienności. Z Galerią Sztuki Warzywniak związanych jest kilkudziesięciu artystów z Polski i zagranicy. Najważniejsza jest idea otwartości, która sprawia, że każdy mieszkaniec dzielnicy zyskuje dostęp do dzieł sztuki. W przeszłości były organizowane tutaj m.in. wystawy i wernisaże prac plastycznych. Ciekawą inicjatywą jest również wolna wymiana książek – można je swobodnie zabrać ze sobą ze specjalnego regału i przynieść własne, z których mogą skorzystać inni czytelnicy.
Oliwska Akademia Sztuki
To kolejne miejsce, w którym sztuka niekoniecznie musi być pisana przez wielkie „s”. Tylko w 2015 roku z różnego rodzaju zajęć i warsztatów skorzystało niemal 800 osób. A jest w czym wybierać, by wymienić tylko warsztaty taneczne, malarskie, ale również kulinarne czy florystyczne. Spacery oliwskie to forma aktywności, dzięki której można bliżej poznać swoją dzielnicę wraz jej tajemnicami i historią – tą bliższą i nieco dawniejszą. To także kolejny krok w realizacji założenia wszechstronnej integracji mieszkańców Oliwy.
Rozdroża Wolności
Wolność jest nie tylko jednym z naszych niezbywalnych praw, ale również ideałem. To wielka wartość, która nie jest dana raz na zawsze. Organizowany co roku w Gdańsku – mieście, w którym słowo „wolność” ma szczególne znaczenie – Festiwal Form Przestrzennych ma przede wszystkim znaczenie symboliczne. Jak możemy przeczytać na stronie internetowej projektu: „Festiwal Form Przestrzennych Rozdroża Wolności obejmuje międzynarodowy konkurs na formę przestrzenną i instalację artystyczną, realizację wybranych projektów w przestrzeni publicznej Gdańska oraz seminarium o sztuce w przestrzeni publicznej. Co roku na konkurs nadsyłanych jest kilkadziesiąt projektów od artystów z całego świata”. W ten sposób następuje praktyczne przekucie idei w formę artystyczną.
Gdańska Akademia Przedszkolaków
Co sprawia, że społeczeństwa współczesnego Zachodu, w tym również Polski, coraz częściej narzekają na niedostateczną jakość wychowania obywatelskiego dzieci i ich niewykształcone postawy prospołeczne? Przyczyną może być zbyt późna edukacja w tym zakresie – dopiero na etapie szkolnym. Gdańska Akademia Przedszkolaków to projekt, który angażuje najmłodsze dzieci w poznawanie świata. Jak można przeczytać na stronie internetowej projektu: „Gdańska Akademia Przedszkolaków (GAP) działająca od 2014 roku jest próbą systemowych działań edukacyjnych skierowanych do dzieci w wieku przedszkolnym i z klas '0′ przygotowanych i prowadzonych przez aktywnych obywateli niezależnie, ale w ścisłej współpracy z władzami lokalnymi i przedszkolami samorządowymi, prywatnymi i społecznymi. Projekt jest in statu nascendi. Ciągle się rozwija…”. Sztandarową inicjatywą jest przegląd piosenek „Przedszkolaki śpiewają o Gdańsku”, zainicjowany w 2014 roku. W ubiegłorocznej edycji wzięło udział aż 69 zespołów. Dzięki takim działaniom dzieci nie tylko angażują się w działania artystyczne, ale również w przyjemny sposób poznają historię i kulturę swojego miasta.
Akademia Gdańskich Lwiątek
To kolejny projekt, którego ideą jest bliższe zapoznanie dzieci ze spuścizną historyczno-kulturową Gdańska. Jak wiadomo, dziecko z natury jest ciekawe świata. To od dorosłych zależy, w jaki sposób wykorzystają ten potencjał. Fundacja Wspólnota Gdańska pokazuje, jak działać efektywnie w tym względzie. Członkowie Akademii Gdańskich Lwiątek przez trzy lata nauczania początkowego (klasy I–III) odwiedzają miejskie placówki muzealne i kulturalne. Uczestniczą również w zajęciach edukacyjnych. W roku szkolnym 2015/2016 z takiej możliwości skorzystało ponad 8 tys. uczennic i uczniów. Już od dłuższego czasu władze placówek muzealnych doceniają znaczenie edukacji, dostosowując poziom zajęć i ich atrakcyjność do wymagań najmłodszych odbiorców. To ważna lekcja kształtowania wrażliwości i świadomości historycznej.
Dzielnica i… znacznie więcej
Działalność Fundacji Wspólnota Gdańska jest najlepszym dowodem na to, że lokalne społeczności mogą i powinny tworzyć nową jakość w swoim otoczeniu. Okazją do tego jest choćby coroczne święto dzielnicy Viva Oliva. Jak mówi prezes Andrzej Stelmasiewicz: „Święto dzielnicy Viva Oliva zapoczątkowaliśmy kilka lat temu. Jego idea polega na tym, żeby integrować mieszkańców dzielnicy. Zapraszamy oliwian do współpracy, aby pokazali to, co mają najlepszego. W każdej edycji Viva Oliva bierze udział kilkudziesięciu partnerów. Są wśród nich właściwie wszystkie placówki edukacyjne, od przedszkola do liceum, szpital marynarki wojennej, przychodnia weterynaryjna, a także artyści, rzemieślnicy, lokalni gastronomicy”. W dobie powszechnej anonimowości, która przybiera niekiedy wręcz wymiar aspołeczny, takie działania zasługują na szczególne uznanie. Cenne są również takie inicjatywy, jak „Skarby Oliwian” – akcja, w której można dzielić się pamiątkami, które pośrednio lub bezpośrednio wiążą się z historią dzielnicy.
Zdecydowanie warto podkreślić, że chociaż główna działalność Fundacji Wspólnota Gdańska koncentruje się na społeczności lokalnej, ma wymiar uniwersalny. Poszczególne inicjatywy, jak choćby wspomniany już przegląd piosenek „Przedszkolaki śpiewają o Gdańsku”, przyczyniają się do utrwalania pozytywnych wzorców, które nie zawsze są oczywiste w procesie wychowania. Wśród celów statutowych fundacji wymieniono m.in. edukację pozaszkolną w zakresie kultury, sztuki, nauki oraz integracji społecznej dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów. Analizując dotychczasowe działania fundacji, nietrudno zauważyć, że zamierzenia te są realizowane z pełnym zaangażowaniem. Nawet jeśli na ich efekty trzeba będzie poczekać przez kilka lat, z pewnością jest to inwestycja, która się opłaci.
Fundacja Wspólnota Gdańska
ul. Opata Jacka Rybińskiego 24, 80–320 Gdańsk
tel./faks: 58 345 29 67
e-mail: fundacja@wspolnotagdanska.pl
www.wspolnotagdanska.pl
