Słowa Jean Anthelme Brillat-Savarin „Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś” należałoby rozszerzyć o sformułowanie „Powiedz mi, co pijesz…”. Ciało człowieka zbudowane jest bowiem z ok. 60-70% wody, toteż stanowi ona istotny czynnik życia i zdrowia. Powinniśmy dbać o jej prawidłowe spożywanie każdego dnia, gdyż straty nie są dobrze tolerowane w dłuższym czasie. Woda usuwana jest w procesie wypróżniania i wraz z wydychanym powietrzem. Jest niezbędnym składnikiem pokarmowym, którego zapotrzebowanie znacznie przewyższa możliwości organizmu do jej wytwarzania.
Jaka jest rola wody w organizmie?
Rolą wody jest wydalanie produktów przemiany materii oraz związków toksycznych. To dzięki niej transportowane są składniki pokarmowe dostarczane z zewnątrz i rozlokowywane w poszczególnych tkankach organizmu. Bierze udział w procesie termoregulacji jak również trawienia. Dzięki niej formowane są kęsy pożywienia, ułatwia przesuwanie się treści w przewodzie pokarmowym. Przyjmowana waz z dietą, dostarcza składniki mineralne takie jak: magnez, wapń, sód, jod, siarczany, wodorowęglany i dwutlenek węgla.
Po co pić tyle wody?
Zapotrzebowanie na wodę wymaga od Nas jej dostarczania z zewnątrz, ponieważ nie istnieje możliwość jej magazynowania (wyjątkiem jest sytuacja, w której fizjologicznie pojawia się dodatni bilans wody w organizmie – np. okres ciąży). Woda pobrana, stanowi sumę wody dostarczanej do organizmu z pożywieniem, płynami i wody metabolicznej (powstającej w procesie przemiany materii).
Napoje takie jak kawa czy herbata, spożywane w dużych ilościach „wysuszają” – zawierają substancje moczopędne i wpływają na zwiększoną diurezę.
Gdy w ciele brakuje wody
Ubytek wody charakteryzuje się odczuwaniem pragnienia, a to pojawia się już przy stracie ok. 1,5% wody z organizmu. Przy większych stratach, mamy do czynienia z odwodnieniem (łagodne 3-5%, średnie 5-10%, ciężkie 12-15% masy ciała). Pojawiają się m.in. bóle i zawroty głowy, osłabienie sił fizycznych, zaburzenia mowy, upośledzenie wydzielania śliny – suchość śluzówek, rozdrażnienie, bezsenność. Zaburzone są funkcje wydalnicze (skąpomocz i bezmocz w stadium ciężkim), następują zmiany w ciśnieniu krwi i pojawia się ubytek masy ciała.
Należy pamiętać, że samo zaspokojenie pragnienia nie jest jednoznaczne z zaspokojeniem organizmu na wodę. Jednorazowe nawodnienie nie jest możliwe. Człowiek nie jest w stanie wypić tyle wody naraz, aby pokryć powstałe wcześniej straty. Niemowlęta i osoby starsze są szczególnie wrażliwe na utratę wody. Niewystarczające spożycie płynów pojawia się w różnych stanach chorobowych, przebiegających z gorączką, biegunką i wymiotami. Wraz z wiekiem upośledza się praca gruczołów odpowiedzialnych za nawilżanie – pojawia się suchość śluzówek. Często też u osób starszych zaburzone jest odczuwanie pragnienia, stąd spożycie wody nie jest wystarczające.
Ile należy pić?
Wiele osób na zadanie pytanie, ile powinno spożywać się wody na co dzień odpowie – ok. 2l. Jest w tym wiele prawdy, ale… Przyjmuje się, że w diecie, na każdą spożytą kalorie – przypada 1 centymetr sześcienny wody. Jeśli według norm żywienia, osoba powinna dostarczać 2500kcal dziennie – to jednocześnie 2,5l wody powinno być spożywane. Oczywiście do jej bilansu wliczane są produkty zawierające w swoim składzie wodę (warzywa, owoce) oraz pozostałe płyny (soki, napoje czy mleko).
Spożywanie odpowiedniej ilości wody zależy od wielu czynników – sposobu odżywiania, aktywności fizycznej, rodzaju wykonywanej pracy, wieku, stanu fizjologicznego, klimatu czy chorób przewlekłych. Sposób odżywiania to m.in. dostarczanie błonnika pokarmowego, którego zwiększone spożycie (głównie frakcji nierozpuszczalnej – produkty pełnoziarniste, otręby, warzywa strączkowe) wymusza jednocześnie zwiększoną podaż wody, aby ułatwić jego przejście przez przewód pokarmowy i uniknąć zaparć.
Pozostaje pytanie, jaką wodę wypijać?
Woda gazowana rozciąga ściany żołądka, przyczynia się do zmniejszenia spożycia płynów – nie jest więc dobrym źródłem. Istnieją konkretne warunki klasyfikujące wody na : mineralne, źródlane, stołowe i lecznicze. Wszystkie grupy powinny spełniać wymagania podstawowe i szczegółowe Rozporządzenia Ministra Zdrowia. Dodatkowo warto wiedzieć, że wody dzielą się również na: nisko, średnio i wysoko zmineralizowane. Nie każdy potrzebuje spożywać wodę o znacznej zawartości składników mineralnych w składzie. Nadmierna kumulacja biopierwiastków w organizmie, może przyczynić się do rozwoju rożnego rodzaju schorzeń (kamica nerkowa, nadciśnienie tętnicze). Naturalne wody mineralne i wody źródlane, ze względu na swoje pochodzenie – są odpowiednio chronione przed szkodliwością czynników zewnętrznych. Niewątpliwie są dobrym źródłem dla gospodarstw domowych w celu przygotowywania posiłków.
