Astygmatyzm jest powszechną wadą wzroku. Szacuje się, że występuje u około 40% populacji. Często towarzyszy mu krótkowzroczność lub dalekowzroczność, czasami prezbiopia. Jego główne objawy to osłabienie ostrości widzenia, w tym pogorszenie kontrastu, a także skrzywienie obrazu. Osoby dotknięte astygmatyzmem mogą wybierać między dwiema metodami korekcji: soczewkami kontaktowymi i okularami dla astygmatyków. Każda z nich jest dobra, ale wybór konkretnej powinien być podyktowany indywidualnymi potrzebami i oczekiwaniami.
Astygmatyzm – co to takiego? O przyczynach i objawach
Astygmatyzm to popularna wada wzroku. Wynika z zaburzonej symetrii obrotowej gałki ocznej. Prościej rzecz ujmując, chodzi o to, że rogówka lub soczewka nie ma regularnego, kolistego kształtu, a przypomina piłkę do rugby. Przez to światło docierające do oka ulega rozproszeniu i załamuje się w kilku punktach, zamiast jednym. W efekcie widziany obraz jest rozmazany i zdeformowany.
Osoba dotknięta astygmatyzmem ma problem z dostrzeżeniem obiektów znajdujących się zarówno daleko (np. znaków drogowych), jak i blisko oczu (liter w książce lub gazecie). Nieskorygowany astygmatyzm powoduje następujące objawy: ból głowy, oczu i zmęczenie. Astygmatyk bez prawidłowo dobranych okularów czy soczewek dla astygmatyków próbuje wyostrzyć widzenie, często mrużąc oczy, a wykonywanie codziennych czynności staje się dla niego nie lada wysiłkiem.
Jak sprawdzić, czy jestem astygmatykiem?
W pierwszej kolejności możesz przeprowadzić samodzielny test na astygmatyzm. To popularna, domowa metoda, w trakcie której przyglądasz się przedstawionemu na monitorze obrazkowi przez kilka sekund – najpierw lewym, a później prawym okiem. Na końcu określasz, czy w trakcie „badania” linie (bo to z nich składa się obrazek) pozostawały wyraźne, równo od siebie oddalone i jednakowo czarne, czy może dochodziło do modyfikacji. Jakiekolwiek zmiany w kolorze, rozmiarze i ułożeniu kresek sugerują, że borykasz się z astygmatyzmem i prawdopodobnie potrzebne są Ci soczewki lub okulary na astygmatyzm.
Oczywiście bardziej wiarygodną i rzetelną metodą jest badanie okulistyczne lub optometryczne. Specjalista przeprowadza m.in. pomiar refrakcji, widzenia obuocznego i akomodacji, mocy refrakcji i krzywizny rogówki, grubości rogówki i ciśnienia wewnątrzgałkowego. Zatem kompleksowo bada cały narząd wzroku. Po zdiagnozowaniu astygmatyzmu sugeruje, które toryczne soczewki kontaktowe sprawdzą się najlepiej w Twoim przypadku. Przepisuje też receptę na okulary z cylindrami, którą później możesz zrealizować w salonie optycznym.
Jak korygować astygmatyzm? Okulary czy soczewki kontaktowe?
Korekcja astygmatyzmu pozwala cieszyć się wyraźnym widzeniem mimo występującej wady wzroku. Polega na korzystaniu z soczewek cylindrycznych o mocach dopasowanych do potrzeb danego oka. Takich, które kompensują astygmatyzm, łącząc obie ogniskowe w jednym punkcie. Te występują zarówno w okularach, jak i soczewkach kontaktowych.
Okulary korekcyjne są nadal najpopularniejszą metodą korygowania astygmatyzmu. Zostają wyposażone w szkła cylindryczne – o specjalnym szlifowaniu dającym różną moc załamywania promieni świetlnych w głównych południkach soczewki. Do zalet takiego rozwiązania można zaliczyć łatwość zakładania i zdejmowania oraz okazję do odświeżenia wizerunku, dzięki dostępności wielu pięknych oprawek. Co więcej, raz kupione oprawki okularowe służą mniej więcej przez kilka miesięcy – w tym czasie nie trzeba martwić się kolejnymi zakupami optycznymi. Jeśli chodzi o wady okularów na astygmatyzm, jest to bez wątpienia ograniczone pole widzenia, które zwłaszcza przy zaawansowanym astygmatyzmie staje się bardzo uciążliwe, a także ograniczenie aktywności poprzez – zawsze obecne – ryzyko spadnięcia okularów z twarzy.
Soczewki kontaktowe dla astygmatyków, znane również jako toryczne soczewki kontaktowe, zdobywają sympatię coraz większej liczby użytkowników. Przekonują do siebie dużą wygodą stosowania. Przylegając bezpośrednio do oka, gwarantują większy zakres wyraźnego widzenia oraz dyskretną korekcję astygmatyzmu, ważną zwłaszcza dla osób nieplanujących zmiany wizerunku i niechcących informować otoczenia o posiadanych problemach z widzeniem. Sprawdzają się też u sportowców, podróżników i wszystkich osób lubiących aktywności, dla których okulary tradycyjne stanowią pewne ograniczenie. Jak każda metoda, tak też soczewki dla osób z astygmatyzmem mają swoje wady. To przede wszystkim ryzyko wystąpienia infekcji oczu przy niehigienicznym stosowaniu soczewek, a także ryzyko dyskomfortu (wyczuwalności soczewek na oczach, niewyraźne widzenie), jeśli produkt zostanie nieprawidłowo dobrany do potrzeb oka.
Co w sytuacji, w której borykasz się z astygmatyzmem i jeszcze inną wadą wzroku – krótkowzrocznością, dalekowzrocznością lub prezbiopią? To żaden problem. Jedna para okularów korekcyjnych może posiadać moce sferyczne i cylinder, dzięki czemu zapewni wyraźne widzenie zarówno astygmatykowi, jak i krótko- lub dalekowidzowi. Podobnie jest z soczewkami kontaktowymi. W przypadku prezbiopii to również pozostaje możliwe, choć nieco trudniejsze, dlatego okulary toryczno-progresywne zamówisz głównie w stacjonarnym salonie optycznym, rzadziej przez Internet. Z kolei toryczno-progresywne soczewki kontaktowe zdobędziesz również drogą wirtualną.
Ciekawostka: Zastanawiasz się, czym jest cylinder w soczewkach? To nic innego, jak wartość określająca stopień korekcji astygmatyzmu, wyrażana w dioptriach cylindrycznych („ujemnych” lub „dodatnich”). Na recepcie oprócz cylindra występuje też oś. Parametr ten określa pod jakim kątem promienie mają załamywać się w szkłach cylindrycznych.
Jakie szkła na astygmatyzm wybrać?
W przypadku okularów korekcyjnych wybór sprowadza się do sięgnięcia po określoną oprawkę okularową i ewentualnie dołączenia do soczewki dodatkowych powłok uszlachetniających (antyrefleksyjna, hydrofobowa, BlueBlocker itp.). Wybór soczewek torycznych jest nieco bardziej skomplikowany. Choćby ze względu na ich dużą różnorodność. W sprzedaży dostępne są bowiem m.in. soczewki toryczne jednodniowe, dwutygodniowe, miesięczne i roczne. W dodatku w zależności od konkretnego modelu mamy do czynienia z innymi parametrami – soczewkami bardziej nawilżonymi, „oddychającymi” czy odpornymi na gromadzenie zabrudzeń lub szkodliwe promieniowanie słoneczne.
Soczewki toryczne jednodniowe zachęcają łatwością stosowania – bez obowiązku dodatkowej pielęgnacji. Polecane są zwłaszcza osobom o wrażliwych oczach skłonnych do podrażnień i infekcji, a także osobom, które chcą stosować soczewki kontaktowe zamiennie z okularami korekcyjnymi. Soczewki toryczne miesięczne to produkt dedykowany regularnemu korzystaniu. Jedna para może być użytkowana nawet przez trzydzieści dni, pod warunkiem, że będzie regularnie oczyszczana i prawidłowo przechowywana (zgodnie z zaleceniami producenta).
