Odnawialne źródła energii nie wiążą się z ich długotrwałym niedoborem, ponieważ stale i w stosunkowo szybkim tempie się odnawiają. Stanowią one przeciwieństwo nieodnawialnych źródeł, które ulegają regeneracji powoli lub wcale. Na początku XXI wieku inwestycje w OZE zaczęły rosnąć, dzięki programom dopłat oraz spadkom ich cen na rynku.
Pomimo rosnącej popularności odnawialnych źródeł energii, wciąż toczą się dyskusje na temat ich opłacalności i wpływu na środowisko. Wśród zwolenników tego rozwiązania najczęstszymi argumentami przemawiającymi za instalacjami OZE jest ochrona środowiska, kończące się zasoby paliw kopalnianych, które obecnie stanowią źródło około 80% energii, a także zanieczyszczenia powietrza.
Przeciwnicy odnawialnych źródeł energii zwracają uwagę na ich wysoką cenę, zbyt dużą zależność od czynników zewnętrznych – przede wszystkim pogody, przez co mogą być niestabilne w produkcji energii, dodatkowe koszty ekologiczne oraz niewielki wpływ na zmniejszenie zużycia paliw kopalnianych.
Według Eurostatu odnawialne źródła energii w Polsce w 2017 roku zaspokajały zapotrzebowanie na energię w 10,9%.
Odnawialne źródła energii – ich dostępność i koszty
Odnawialnym źródłem energii, najintensywniej eksploatowanym jest energia grawitacyjna wody. W 2017 roku stanowiła ponad połowę energii pozyskanej na skutek wykorzystania instalacji OZE. Mniejszym powodzeniem cieszyły się kolejno: energia wiatru, energia słoneczna, biopaliwa i energia geotermalna.
Odnawialne źródła energii, takie jak woda, słońce czy wiatr są bezpłatne i każdy z nas ma do nich nieograniczony dostęp, tym bardziej, że stale się odnawiają. Jednak ich zbyt mała popularność i wysoka cena sprawiły, że pod koniec XX wieku, korzystanie z nich było znacznie mniej opłacalne, niż spalanie paliw kopalnianych. Dopiero rozwój technologii i zwiększenie skali wykorzystania instalacji OZE doprowadziły do stopniowego spadku ich cen.
Oprócz samej opłacalności odnawialnych źródeł energii, bardzo często wspomina się również o korzyściach środowiskowych, jakie niesie za sobą to rozwiązanie. Wykorzystanie instalacji OZE wpływa na poprawę jakości powietrza, ponieważ ich praca nie generuje szkodliwych substancji do atmosfery, w odróżnieniu od energii pozyskanej za pomocą spalania paliw kopalnianych.
Odnawialne źródła energii pozwalają wyprodukować czystą energię, która przyczynia się do poprawy stanu środowiska, a także zdrowia społeczeństwa. Każda wyprodukowana w naturalny sposób kilowatogodzina, która zastępuje energię pochodzącą z tradycyjnych źródeł wpływa na poprawę stanu zdrowia ludzi i zmniejsza poziom zanieczyszczeń powietrza.
Energia pochodząca z odnawialnych źródeł ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Krytycy zazwyczaj wskazują na wysoką cenę inwestycji, zagrożenia zdrowotne oraz ekologiczne, a także nieznaczny wpływ instalacji na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla.
Mimo to liczne analizy przeprowadzane w tej kwestii pokazują, że korzyści płynące z montażu instalacji OZE znacznie przewyższają początkowe koszty inwestycji. Mowa tu o wpływie zarówno ekonomicznym, jak i zdrowotnym oraz ekologicznym. Odnawialne źródła energii generują spore oszczędności, a przy tym nie wytwarzają w czasie swojej pracy szkodliwych substancji do atmosfery, co z kolei znajduje odzwierciedlenie w stanie zdrowia społeczeństwa.
Czym są odnawialne źródła energii?
Odnawialne źródła energii nie mają jednoznacznej definicji, jednak przyjmuje się, że są to takie źródła energii, które regularnie się regenerują, dzięki czemu dostęp do nich pozostaje nieograniczony, a ich ilość nie ulega zmniejszeniu.
Źródła odnawialne energii są zróżnicowane zarówno pod względem pochodzenia, jak i zasobów lokalnych. Wymagają również zainstalowania systemów, które umożliwią przetwarzanie pochodzącej z OZE energii na energię użytkową.
Odnawialne źródła energii:
- energia słoneczna,
- energia wiatru,
- energia geotermalna,
- biomasa,
- energia wody.
Energia słoneczna
Do energii słonecznej ma dostęp każdy z nas. Uważana jest za największe źródło energii odnawialnej, a przy tym najbardziej rozproszone. Wraz z upływem lat i wzrostem popularności instalacji OZE, jej koszt znacznie spadł, dzięki czemu coraz częściej zauważyć można na prywatnych domach panele fotowoltaiczne.
Nowoczesne instalacje wykorzystują nie tylko bezpośrednie, mocne nasłonecznienie, ale także promieniowanie rozproszone. Wpływa to na ich skuteczność. Zastosowane rozwiązanie pozwala wytworzyć prąd nawet w pochmurne dni, a także w okresie jesienno-zimowym, kiedy nasłonecznienie jest zdecydowanie słabsze i krótsze niż latem.
Szczegółowe informacje na temat fotowoltaiki znajdują się tutaj.
Promieniowanie słoneczne może być wykorzystywane nie tylko do wytwarzanie energii elektrycznej, ale także podgrzewania wody użytkowej. Do tego celu montowane są kolektory słoneczne. Są one wizualnie podobne do paneli fotowoltaicznych, jednak pełnią zupełnie inną funkcję. Aby w pełni korzystać z dobrodziejstwa promieniowania słonecznego można jednocześnie zastosować kolektory słoneczne i fotowoltaikę.
Energia wiatrowa
Również energia wiatrowa zaliczana jest do odnawialnych źródeł energii. Turbiny wiatrowe przekształcają ją w energię elektryczną, dzięki czemu może ona zostać wykorzystana do zasilania budynków.
Aby wytwarzać energię elektryczną na własny użytek za pomocą wiatru, nie trzeba inwestować w ogromny wiatrak ani w całą ich farmę. Do użytku indywidualnego wystarczy niewielka, przydomowa elektrownia wiatrowa. Nie wymaga ona dużej powierzchni. Działa również w miejscach, gdzie warunki wiatrowe nie zawsze są korzystne. Małe elektrownie wiatrowe są stosunkowo tanie w montażu i eksploatacji. Generują też znacznie mniejszy hałas w porównaniu do ich ogromnych odpowiedników.
Energia geotermalna
Zastosowanie nowoczesnych technologii pozwala pozyskać energię cieplną ziemi i wykorzystać ją do produkcji energii użytkowej – cieplnej lub elektrycznej. W Polsce warunki geotermalne są bardzo dobre. Na terenie kraju znajduje się już 9 elektrowni geotermalnych.
Na prywatny użytek, do ogrzania pojedynczego budynku można zastosować pompę ciepła. Wymusza ona przepływ energii cieplnej odwrotnie niż ma to miejsce w naturalnych procesach przepływu. Pompy ciepła mogą być używane zarówno do ogrzewania, jak i klimatyzacji pomieszczeń.
Więcej informacji na temat pomp ciepła znajduje się tutaj.
Biogaz i biomasa
Biomasa to produkty, które ulegają biodegradacji. W jej skład wchodzą odpady i pozostałości pochodzące z produkcji leśnej, rolnej, a także przemysłu. W skład biomasy wchodzą również biogazy oraz ulegająca degradacji frakcja odpadów przemysłowych i komunalnych. Spalanie biomasy jest korzystniejsze od spalania paliw kopalnianych, szczególnie dla środowiska, ponieważ posiada ona znacznie mniejszą ilość szkodliwych pierwiastków w porównaniu do węgla.
Biomasa jest spalana w specjalnych kotłach do tego przeznaczonych, co pozwala uzyskać energię cieplną.
Energia wody
Hydroenergetyka, czyli wykorzystanie energii wody przy pomocy turbin wodnych, które przekształcają ją na energię mechaniczną, a następnie w energię elektryczną przy pomocy hydrogeneratorów.
Elektrownie wodne możemy podzielić na trzy rodzaje:
- elektrownie regulacyjne,
- elektrownie przepływowe,
- elektrownie szczytowo-pompowe.
Niewielkie elektrownie wodne mogą z powodzeniem wykorzystywać potencjał małych rzek, zbiorników retencyjnych, kanałów przerzutowych oraz systemów nawadniających, kanalizacyjnych i wodociągowych.
Nieduże elektrownie wodne pomagają w poprawie jakości wody, mogą zostać wykorzystane do celów rolniczych, przeciwpożarowych, melioracji oraz pozyskania wody pitnej.
Świadome wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Moda na ekologiczne życie oraz rosnąca świadomość społeczeństwa w kwestii zanieczyszczeń powietrza i ich szkodliwości, przyczyniły się do popularyzacji odnawialnych źródeł energii. Według specjalistów energia odnawialna jest inwestycją w przyszłość, która zaprocentuje nie tylko ogromnymi oszczędnościami, ale także wpłynie na poprawę jakości powietrza.
Wśród instalacji OZE coraz większą popularnością cieszą się systemy wykorzystujące energię słoneczną. Dzieje się tak również dlatego, że wiele państw oferuje ciekawe dotacje na systemy solarne, co zachęca inwestorów do podjęcia działań w tym kierunku. Ponadto instalacje te są proste w montażu i nie wymagają ingerencji w ich użytkowanie. Słońce stanowi najbardziej obfite źródło energii, które w mniejszym lub większym stopniu jest dostępne przez cały rok.
Instalacje fotowoltaiczne zyskują na popularności również przez rosnące ceny prądu. Pomimo konieczności zainwestowania niekiedy niemałych kwot w zakup i montaż systemu, coraz większa ilość inwestorów decyduje się na to rozwiązanie. Cena paneli fotowoltaicznych na przestrzeni lat spadła, a podjęciu decyzji sprzyjają również korzystne propozycje dofinansowań, jak na przykład te z programu Czyste Powietrze.
Więcej informacji na temat programu Czyste Powietrze znajduje się tu.
Ogólnopolski program ma na celu poprawę jakości powietrza w naszym kraju. Jego głównym założeniem jest pomoc finansowania osobom, które chcą wymienić starego typu kocioł na nowy, ekologiczny piec. Dopiero po zmianie sposobu ogrzewania budynku, inwestorzy mogą złożyć wniosek o przyznanie dotacji na inny cel, na przykład poprawę termoizolacji domu, wymianę stolarki zewnętrznej, zakup i montaż instalacji OZE, a nawet wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła – rekuperację. Warto zaznaczyć, że dotacja nie zostanie przyznana na inny cel niż wymiana pieca, jeżeli w budynku ciągle znajduje się starego typu kocioł.
Szczegółowe informacje na temat rekuperacji znajdziesz tutaj.
Podsumowanie
Instalacje OZE zyskują na popularności, dzięki rosnącej świadomości społeczeństwa oraz korzystnym dofinansowaniom, które umożliwiają ich zakup i montaż. Trzeba jednak pamiętać, że inwestycja w odnawialne źródła energii nie zwraca się od razu – potrzeba na to zazwyczaj kilku lat.
Rosnące ceny energii elektrycznej sprzyjają podjęciu decyzji o wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii i coraz bardziej skracają czas zwrotu z inwestycji.
