Zaskakujące, że Polacy, którzy sami siebie uważają za osoby przywiązujące uwagę do zdrowia niekoniecznie chcą się systematycznie badać. Najczęstsze argumenty, dlaczego nie pomyśleć o sobie, to brak czasu, nadmiar obowiązków, zmęczenie i doskonałe samopoczucie, które sprawia, że do spotkania w gabinecie lekarskim dochodzi wtedy, kiedy nie mamy już wyjścia.
Obiegowe powiedzenie, że nigdy nie jest za późno, całkowicie nie sprawdza się w przypadku chorób onkologicznych. Tu wczesna diagnostyka najczęściej decyduje o długości życia i jego komforcie, który w przypadku rozlicznych nowotworów całkowicie przewraca świat do góry nogami. Po przejrzeniu statystyk, okazuje się, że w czołówce złośliwych odmian tzw. raka znajduje się nowotwór jelita grubego – dynamika zachorowań w Europie stale rośnie, a lekarze biją na alarm, że choć temat mało wdzięczny, gdy tylko pojawią się jakiekolwiek niepokojące nas symptomy natychmiast powinniśmy się badać.
Istotne różnice
– Rak jelita grubego rozwija się na skutek niekontrolowanego przez organizm wzrostu komórek w obrębie jednej z części jelita grubego. W 90 procentach powstaje z gruczolaków, jednak należy pamiętać, że objawy i leczenie nowotworów poszczególnych części jelita grubego mogą się istotnie różnić. Pierwsze symptomy to wspomniane gruczolaki, jak również zespoły polipowatości rodzinnej oraz nieswoiste choroby zapalne jelit, które najczęściej występują po 40. roku życia, a ich wyraźne objawy pojawiają się późno i są zależne od lokalizacji w jelicie grubym – wyjaśnia lek. Andrzej Drążek, specjalista chirurgii ogólnej, gastroenterologii i proktologii, kierownik Pracowni Badań Endoskopowych Swissmed..
Do najczęstszych objawów towarzyszących nowotworowi odbytnicy i lewej połowy okrężnicy należą krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego oraz zmiana rytmu wypróżnień. W przypadku dolnej części odbytnicy symptomem jest nie tylko guz wyczuwalny podczas badania, ale również objawy takie jak uczucie parcia, ból podczas wypróżniania, biegunka lub niedrożność.
Kluczowa jest pilna diagnostyka oparta na objawach, badanie przedmiotowe oraz badania pomocnicze.
– W badaniach laboratoryjnych pacjentów często widoczna jest anemia wynikająca z niedoboru żelaza oraz dodatni wynik testu na krew utajoną w kale. Kontrola antygenu CEA nie ma większego znaczenia w rozpoznaniu, jednak jest istotne w monitorowaniu przebiegu leczenia po operacji oraz chemio i radioterapii. Najważniejszym badaniem, które umożliwia wykrycie guza, pobranie jego wycinków oraz wiedzę o stanie całego jelita jest kolonoskopia, na którą wielu pacjentów decyduje się w ostateczności. To błąd, ponieważ ten rodzaj diagnostyki przynosi potrzebne odpowiedzi, tym bardziej że około 80 procent przypadków nie ma podłoża rodzinnego, co powoduje, że pacjenci zupełnie nie biorą pod uwagę takiej ewentualności – tłumaczy dr Drążek ze Szpitala Swissmed w Gdańsku.
Nie czekaj, nie zwlekaj
Lekarze ze Szpitala Swissmed są zgodni, że należy się badać – osoby, które ukończyły 50. rok życia powinny wykonywać co najmniej jedną okresową kompleksową kontrolę pozwalającą na wczesne wykrycie nowotworu, co pozwoli na dobre rokowania w chwili rozpoczęcia leczenia.
– Istotne jest, aby w każdym roku wykonać testy na ukrytą krew w stolcu. Na kolonoskopię, która nie jest bolesna i może być wykonywana dla podniesienia komfortu w pełnym znieczuleniu powinniśmy zdecydować się raz na 10 lat, a na badanie kontrastowe jelita co 5 – apeluje Andrzej Drążek – Sprzymierzeńcami i pewnego rodzaju profilaktyką, która może uchronić nas przed zachorowaniem, są regularna aktywność fizyczna, ograniczenie tłuszczów zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego, zmniejszenie dziennej liczby spożywanych kalorii, a także zmiana diety na bogatą w warzywa i owoce, w której alkohol zdarza się sporadycznie – dodaje.
Takie działania i gotowość na poddanie się badaniom to ważny krok – rak we wczesnym stadium nie daje objawów, które zazwyczaj i tak bagatelizują pacjenci. Najważniejsza jest świadomość, że nasze ciało każdego roku zasługuje na „przegląd”, a jesień to dobra pora, więc nie ma na co czekać.
