Nowe modele 3D wraków z Zatoki Gdańskiej zamieszczono właśnie w Wirtualnym Skansenie Wraków Zatoki Gdańskiej. Sześć wraków jednostek z XV – XIX wieku ma dużą wartość historyczną. Obiekty prezentowane na stronie zalegają pod wodą, na głębokościach od 2 do 25 metrów. Obecnie Wirtualny Skansen Wraków zawiera fotogrametryczne modele 3D 13 wraków z Zatoki Gdańskiej. Planowane jest wzbogacenie go o kolejne obiekty podwodne w następnych latach.
Na stronie www.wsw.nmm.pl można już zobaczyć: wrak W-27 – XVIII-wiecznego fryzyjskiego kofa „De Jonge Seerp” (F54.3), który zatonął po kolizji z angielskim statkiem „Recovery” 11 czerwca 1791 roku; wrak XV-wiecznego statku średniowiecznego zbudowanego metodą zakładkową F53.22; wrak XVIII-wiecznego trójmasztowca W-25 (F53.3); wrak XIX-wiecznego bezmasztowego statku pomocniczego (lichtugi) F53.9 „Łyżwa”; wrak XVII-wiecznego statku F53.13 oraz wrak XIX-wiecznego żaglowca F53.25, przeniesiony w roku 2006 z rejonu Portu Gdańskiego w nowe bezpieczne miejsce na Zatoce Gdańskiej.
Od roku 2013 ekipa badawcza NMM kierowana przez dra Tomasza Bednarza realizuje projekty naukowo – badawcze z dziedziny archeologii podwodnej, w których rozwijana jest nowatorska metoda dokumentacji podwodnej w postaci fotogrametrycznych modeli 3D wraków z Zatoki Gdańskiej. Opracowana i wdrożona przez zespół NMM metoda fotogrametrycznej dokumentacji 3D wraków znajdujących się na dnie Morza Bałtyckiego pozwala na szybką i dokładnie wykonaną dokumentację wraków in situ, także przy bardzo słabej widzialności pod wodą.
– Korzystając z odpowiednich programów komputerowych z kategorii SfM (Structure from Motion – Struktura z Ruchu), opracowany został system tworzenia dokumentacji obiektów pod wodą, dzięki któremu powstają modele 3D. – mówi dr Tomasz Bednarz, kierownik Działu Digitalizacji w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku – Modele wraków to nie tylko atrakcyjne wizualnie prezentacje, ale także uniwersalne i precyzyjne narzędzie pomiarowe dla archeologii podwodnej. Poza walorami estetycznymi prezentowane modele 3D wraków są wiernym odwzorowaniem obiektów i pozwalają na tworzenie dowolnych przekroi, rzutów oraz animacji.
Modele są także skutecznym narzędziem do monitorowania oraz ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego. Metoda ta jest równolegle stosowana i rozwijana przez dwa ośrodki badawcze, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku (wraki z Zatoki Gdańskiej) oraz Texas AM University (Projekt Gnalic). Obie instytucje są liderami w dziedzinie budowy podwodnych fotogrametrycznych modeli 3D.
W roku 2015 Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku rozpoczęło realizację dwuletniego projektu „Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej. Ewidencja i inwentaryzacja podwodnego dziedzictwa archeologicznego”, finansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Jednym z jego efektów jest specjalnie zaprojektowana strona internetowa „Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej”, dostępna pod adresem www.wsw.nmm.pl, gdzie zamieszczone są fotogrametryczne modele 3D wraków z Zatoki Gdańskiej wraz z ich opisami oraz dodatkową dokumentacją powstałą w ramach projektu. Strona dostępna jest w wersji polsko oraz angielskojęzycznej. Na stronie zawarte są także informacje o projekcie „Wirtualny Skansen Wraków” i o pracownikach NMM go tworzących oraz na temat fotogrametrii podwodnej i jej historii w NMM.
W „Wirtualnym Skansenie Wraków”, uruchomionym jako strona internetowa w grudniu 2015 roku zamieszczono początkowo 7 fotogrametrycznych modeli 3D wraków. Były to: wrak XVII-wiecznego okrętu W-6 „Solen”, który zatonął w Bitwie pod Oliwą w listopadzie 1627 roku; wrak XIX-wiecznego statku F53.31 „Głazik”, który zatonął z ładunkiem kamieni; wrak XIX-wiecznego statku F53.27 „Porcelanowiec”; wrak XIX-wiecznego statku F53.14 „Portowiec”, wrak XVII wiecznego okrętu W-21, wrak XIX wiecznego barku W-23 „Loreley”, który wszedł na mieliznę w rejonie wejścia do portu gdańskiego w roku 1887 oraz wrak XVII-wiecznego statku handlowego F53.30 „Szklany”, który zatonął z ładunkiem beczek wypełnionych żelaznymi sztabkami oraz butelkami szklanymi z cynowymi zakrętkami. W roku 2017 dołączyło do nich kolejne 6 wraków wymienionych we wstępie.
– Strona zawiera fotogrametryczne modele 3D, które można oglądać z dowolnej perspektywy i odległości również w trybie pełnoekranowym. – tłumaczy dr Tomasz Bednarz – Modele obiektów podwodnych można oglądać także w smartfonach przy użyciu urządzeń do wirtualnej rzeczywistości typu Google Cardboard lub Oculus DK1 i DK2. Wzmacnia to dodatkowo uczucie trójwymiarowości i przestrzenności prezentowanych stanowisk podwodnych. Materiały ze strony „Wirtualny Skansen Wraków” wykorzystywane są w zajęciach edukacyjnych odbywających się w obiektach NMM wzbogacając ofertę edukacyjną muzeum – dodaje Tomasz Bednarz.
Ekipa badawcza NMM została nominowana do prestiżowej nagrody TRAVELERY 2015 National Geographic w kategorii „Naukowe Odkrycie Roku” za opracowanie i wdrożenie nowatorskiej metody podwodnego dokumentowania wraków w 3D.
Kierownik badań otrzymał Nagrodę Marszałka Województwa Pomorskiego w konkursie „Pomorska Nagroda Muzealna 2015” za pomysł i realizację projektu „Badania archeologiczne wraków z Zatoki Gdańskiej z zastosowaniem fotogrametrycznej dokumentacji 3D”.
