Pessar jest akcesorium wykorzystywanym do redukowania ryzyka porodu przedwczesnego i łagodzenia objawów towarzyszących obniżeniu narządów miednicy mniejszej. W przeciwieństwie do zabiegu chirurgicznego – pessaroterapia stanowi metodę nieinwazyjną. Jest przy tym wyjątkowo skuteczna, nie wywołuje dyskomfortu i poprawia funkcjonowanie oraz anatomię struktur narządów płciowych kobiety.
Co to jest pessar?
Pessar to nieinwazyjna alternatywa dla operacyjnego łagodzenia objawów towarzyszących obniżeniu narządów miednicy mniejszej oraz jedna z metod zapobiegania porodom przedwczesnym. Akcesorium ma postać wkładki dopochwowej z elastycznego silikonu o miękkiej strukturze. Dzięki temu po zaaplikowaniu nie wywołuje u pacjentki dyskomfortu.
Nie jest noszone stale. Należy wsunąć je do pochwy rano po obudzeniu i usunąć przed snem oraz przed stosunkiem seksualnym. Wyjątek stanowi pessarium położnicze, które zakłada lekarz ginekolog i to on monitoruje poprawność jego ułożenia podczas wizyt kontrolnych.
Pessarium może mieć postać perforowanej kostki, regularnego i nieregularnego pierścienia, krążka typu donut i nakładki (pessarium Arabina). O wyborze modelu decyduje lekarz, mając na uwadze oczekiwany efekt terapii oraz budowę anatomiczną pacjentki.
Zachowanie stałej pozycji przez pessarium możliwe jest dzięki efektowi podciśnienia, jaki wytwarza się między powierzchnią akcesorium a ścianami pochwy. Właściwie zaaplikowane, a więc zgodnie z instruktażem wykonanym przez lekarza, jest niewyczuwalne. Mimo to jego działanie jest wyjątkowo skuteczne: przywraca zaburzone funkcjonowanie narządów płciowych i ich anatomię.
Celem stosowania pessarium jest zlikwidowanie dolegliwości związanych z obniżeniem narządów miednicy mniejszej, zredukowanie ryzyka, jakie niesie za sobą zabieg chirurgiczny i jednocześnie zapewnienie komfortu terapii. W przypadku pessarium położniczego – zamierzonym efektem jest uniknięcie porodu przedwczesnego i jednocześnie zniesienie ryzyka możliwych do wystąpienia komplikacji, jakie niesie za sobą zabieg zakładania szwu szyjkowego.
Do czego wykorzystuje się pessarium?
Od kilku stuleci pessary wykorzystywane były w terapii wypadającej macicy oraz wypadającego sklepienia pochwy. Współcześnie lekarze wykorzystują je w swojej codziennej praktyce ginekologicznej i uroginekologicznej do leczenia:
- nietrzymania moczu (wysiłkowego, mieszanego, ukrytego),
- wypadania pochwy,
- wypadania szyjki macicy,
- wypadania macicy,
- bólu w obrębie miednicy.
Pessaroterapia umożliwia szybki powrót do aktywności fizycznej po porodzie (zarówno siłami natury, jak i przez cesarskie cięcie). Natomiast w przypadku kobiet bardzo aktywnych fizycznie (w tym uprawiających sporty siłowe) pessarium zabezpiecza aparat mięśniowo-więzadłowy.
Pessarium położnicze wykorzystywane jest do zapobiegania przedwczesnym porodom i przedwczesnemu pękaniu błon płodowych. Po nałożeniu akcesorium zaostrza się kąt między szyjką a trzonem macicy. Dzięki temu ani błony płodowe, ani szyjka macicy nie są uciskane.
Czy pessaroterapia jest skuteczniejsza niż operacja chirurgiczna?
Obniżenie narządów miednicy mniejszej jest schorzeniem, które diagnozuje się przede wszystkim u kobiet w okresie menopauzy (po 50. roku życia). W 15% przypadków zaburzeniu towarzyszy nietrzymanie moczu.
U 11% kobiet z obniżeniem narządów miednicy mniejszej wykonywana jest operacja. Niestety u ponad 6% z nich zabieg okazuje się nieskuteczny i konieczne jest jego powtórne wykonanie, co nie pozostaje obojętne dla organizmu.
Wobec powyższych danych operacja powinna być wykonywana wyłącznie u kobiet, u których inne metody terapeutyczne (nieinwazyjne) okazały się nieskuteczne. Ponadto zabieg chirurgiczny jest odpowiedni przede wszystkim dla: kobiet młodych i aktywnych seksualnie, z dużym zaburzeniem funkcjonowania i anatomii narządów płciowych.
Pessaroterapia jest alternatywą leczenia objawów wywołanych obniżeniem narządów miednicy mniejszej u kobiet, które planują jeszcze rodzić oraz tych, u których operacja jest wykluczona, ze względu na zdiagnozowane choroby przewlekłe.
Nie można mówić o większej lub mniejszej skuteczności metod leczenia, lecz o ich zasadności. Niemniej pessaroterapia jako metoda nieinwazyjna powinna być zalecona pacjentkom w pierwszej kolejności i dopiero gdy okaże się nieskuteczna – zaproponować wykonanie zabiegu. Aż dwie trzecie kobiet optuje za taką kolejnością metod leczenia, mając świadomość, że każdy zabieg chirurgiczny niesie ryzyko wystąpienia powikłań.
Bibliografia:
- P. Pająk, E. Wlaźlak, Pessary w leczeniu dolegliwości uroginekologicznych, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2018, t. 3, nr 4, s. 143–148.
- B. Arabin, Z. Alfirevic, Pessary położnicze stosowane w celu zapobiegania samoistnym porodom przedwczesnym: historia, teraźniejszość i przyszłość, https://pessar.pl/wp-content/uploads/2018/01/Pessary_po%C5%82o%C5%BCnicze_artyku%C5%82.pdf, dostęp: 5.12.2022 r.
