Okna – bez nich nie może obejść się żaden dom. Doświetlają pomieszczenia naturalnym światłem, dogrzewają je, zapewniają dopływ świeżego powietrza. Znane od wieków, niby proste, a jednak mogą zaskoczyć. Oto 5 ciekawych faktów na ich temat, o których prawdopodobnie nie miałeś pojęcia!
Okna otwierane na zewnątrz – standard w UK
Wbrew pozorom okna otwierane na zewnątrz nie są niczym nowym. Dawniej wszystkie „działały” w ten sposób z uwagi na praktyczność rozwiązania: podmuchy wiatru nie mogły wepchnąć ich do środka, w razie zagrożenia łatwiej było przez nie uciec, można było je rozewrzeć bez konieczności zdejmowania przedmiotów leżących na parapecie. Dopiero z czasem, gdy zaczęto wznosić budynki o kilku kondygnacjach, opracowano nową konstrukcję okien umożliwiającą otwieranie skrzydeł do środka (dzięki temu dziś da się instalować w nich kraty czy rolety zewnętrzne). W Anglii, głównie z uwagi na klimat, zrezygnowano z wprowadzenia zmian. Pogoda w UK nie rozpieszcza – często pada, powietrze jest wilgotne, więc w przypadku okien otwieranych do środka ich uchylenie byłoby niemożliwe lub wiązałoby się z przedostawaniem do wnętrza wody. Tymczasem za sprawą otwierania ich na zewnątrz, tak się nie dzieje. Świeże powietrze można wpuścić do domu przy każdej aurze, nawet przy opuszczonych roletach.
Okrągłe okna w samolocie
Sekret powstania okrągłych okien leży nie w ich estetyce, lecz wpływie na trwałość kadłuba. W pierwszych odrzutowych samolotach pasażerskich montowano kwadratowe okna, jednak z czasem odkryto, że stanowiły jedną z przyczyn rozpadania się poszycia maszyny. Po trzech katastrofach lotniczych De Havilland Comet postanowiono bliżej przyjrzeć się sprawie. W przeprowadzonym przez grupę dochodzeniową eksperymencie wyszło na jaw, że szyby, zamiast przykleić do kadłuba, przybito nitami, co przy dużych oporach powietrza powodowało mikropęknięcia. Poza tym kolejne testy dowiodły, że kwadratowy kształt okien uniemożliwia równomierny rozkład sił działających na samolot, w związku z czym koncentrują się one na ich kanciastych narożnikach. W tych miejscach nacisk jest najmocniejszy, a to osłabia kadłub i finalnie doprowadza do jego uszkodzenia. I właśnie z tego względu postanowiono stosować w podniebnych środkach transportu wyłącznie okrągłe lub zaokrąglone okna.
Niepoprawny skrót PCV
Skrótu PCV używa się w odniesieniu do stolarki wykonywanej z tworzywa sztucznego (drzwi i okna PCV), jednak ogólnie przyjęty zapis nie jest prawidłowy ani w Polsce, ani za granicą. Polichlorek winylu, bo o nim mowa, powinno się w naszym kraju zapisywać skrótowo PCW, natomiast za granicą PVC, ponieważ międzynarodowa nazwa materiału brzmi „polyvinyl chloride”. Niemniej zapis się przyjął i wszedł do powszechnego użycia.
Holandia – kraj, w którym nie zasłania się okien
U osób odwiedzających Holandię po raz pierwszy zdziwienie mogą budzić odsłonięte okna. Próżno wypatrywać w nich firanek, zasłon, żaluzji czy opuszczonych rolet. Z czego to wynika? Krążą pogłoski, że niezasłonięte okna były wyrazem skromności oraz czystości sumienia zamieszkujących tamte tereny protestantów. Według jeszcze innej historii miały one pomóc marynarzom upewnić się co do wierności żon – sąsiedzi mogli swobodnie podpatrywać, co dzieje się w ich domu, więc kobiety unikały romansów. Przypuszczalnie jednak prawda jest zgoła inna, a jej podstaw należy doszukiwać się w praktycznym podejściu do życia. Przez większą część roku w Holandii panuje duże zachmurzenie, zatem nie ma sensu ich zasłaniać, bo do środka i tak wpada niewiele światła. Co więcej, schody w domach są wąskie i strome, dlatego mebli zazwyczaj nie wnosi się przez drzwi wejściowe, ale właśnie przez okna.
Okna „wytwarzające” energię elektryczną
Jedną z podstawowych funkcji okien jest zapewnianie dopływu naturalnego światła do pomieszczeń, lecz już niedługo zakres ich przeznaczenia może się rozszerzyć. Naukowcy opracowali technologię, zgodnie z którą będą one pozyskiwać z promieni słonecznych energię elektryczną. Pomysł pojawił się już w latach 70. XX w., aczkolwiek porzucono go z powodu słabych możliwości technologicznych. Aktualnie temat powrócił i planuje się, by system oparty na naniesieniu na szybę powłok absorbujących fale słoneczne, emitował je do ogniwa, gdzie dojdzie do ich przekształcenia w energię elektryczną.
