Rozmowa z Agnieszką Panasik, specjalistą chorób oczu i kierownikiem Centrum Medycznego OKO w Gdyni.
Co to jest zwyrodnienie plamki żółtej i dlaczego choroba jest tak poważna?
AMD to zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, czyli schorzenie, które powoduje utratę widzenia centralnego na skutek uszkodzenia plamki u osób w starszym wieku. Plamka żółta znajduje się w centralnej części siatkówki. Odpowiada za ostre widzenie, dostrzeganie barw i szczegółów. W tym miejscu koncentrują się fotoreceptory (komórki światłoczułe). Gdy dojdzie do uszkodzenia receptorów, to następuje pogorszenie widzenia. Stopniowo coraz trudniej jest czytać, prowadzić samochód czy, w zaawansowanym stadium, ukroić kromkę chleba. Nie jest to choroba rzadka – w Polsce dotyczy ponad miliona osób.
Czy choroba grozi ślepotą?
Nie, osoby chorujące na AMD zachowują widzenie obwodowe, ale w centrum pola widzenia pojawia się czarna plama, która uniemożliwia widzenie, np. twarzy najbliższych osób. Dodatkowo najczęściej choroba się rozwija najpierw w jednym oku, dlatego może być niezauważona. Gdy jednak będzie obuoczna, to zaburzenia widzenia centralnego znacznie ograniczają czy wręcz uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie.
Jakie są najczęstsze objawy tego zwyrodnienia?
W większości przypadków mamy do czynienia z postacią suchą, która rozwija się powoli. Dotyczy chorych w starszym wieku, po 70. roku życia. W tym przypadku dochodzi do obumierania i zaniku fotoreceptorów, a pogarszanie się widzenia jest stopniowe.
Postać wilgotna, czyli wysiękowa, występuje rzadziej, ale u młodszych chorych, po 50. roku życia, i objawia się nagłym pogorszeniem widzenia. W tym przypadku dochodzi do tworzenia się nieprawidłowych naczyń, które łatwo ulegają uszkodzeniu, powodując obrzęk siatkówki czy wylew krwi w obszarze plamki.
Generalnie w obu przypadkach chory może zauważyć krzywienie się linii (np. okien na budynku czy kratek w zeszycie), ciemną plamę w centrum widzenia, pogorszenie ostrości wzroku czy gorsze widzenia kolorów. Jeszcze raz podkreślę, że gdy zwyrodnienie dotyczy jednego oka, to długo może pozostać niezauważone. Dlatego ważne jest, by czasami sprawdzić widzenie każdym okiem osobno.
Jak się leczy AMD?
W przypadku postaci suchej stosujemy suplementy diety, głównie zawierające luteinę, zeaksantynę i kwasy omega 3. Zalecamy zdrowy tryb życia i okresowe kontrole u okulisty. W postaci wilgotnej stosujemy iniekcje do wnętrza oka (doszklistkowe) leków anty-VEGF, które niszczą nieprawidłowe naczynia i powodują wchłonięcie się wysięków i wylewów – ten rodzaj terapii jest stosowany w Centrum Medycznym OKO.
Czy można zapobiec pojawieniu się tej choroby?
Niestety, nie wiadomo, jaka jest etiologia AMD. Udowodniono, że palenie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania, podobnie jak podeszły wiek, zła dieta oraz związane z nią otyłość i nadciśnienie tętnicze. Wśród czynników ryzyka wymienia się także intensywne światło słoneczne (wskutek nienoszenia okularów przeciwsłonecznych) czy predyspozycje genetyczne (wystąpienie choroby u rodziców czy rodzeństwa). Dlatego ważne są zdrowy tryb życia, dobra dieta, samokontrola testem Amslera (można go dostać u okulisty lub w aptece z suplementami diety) oraz regularne wizyty okulistyczne.
Dziękuję za rozmowę.
