Pacjent co do zasady jest uprawniony do zmiany lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza rodzinnego). Należy jednak pamiętać, że istnieje limit takich zmian w jednym roku i za każdą kolejną należy płacić.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t.Dz.U.2008.164.1027 ze zm.): „Świadczeniobiorca ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej spośród lekarzy, pielęgniarek i położnych ubezpieczenia zdrowotnego nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 złotych(…) Nie dotyczy to przypadku zmiany miejsca zamieszkania i sytuacji zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez wybranego lekarza, pielęgniarkę i położną podstawowej opieki zdrowotnej oraz innych przyczyn niezależnych od woli świadczeniobiorcy.”
Reasumując, dokonanie zmiany jest bezpłatne, o ile następuje nie więcej niż 2 razy w roku lub związane jest z tym, że pacjent zmienił swoje miejsce zamieszkania lub mamy do czynienia z sytuacją zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez lekarza, pielęgniarkę lub położną POZ lub chodzi o inną przyczynę, która musi być niezależna od woli świadczeniobiorcy.
Co do zasady zmiana lekarza, pielęgniarki lub położnej nie powinna nastręczać żadnych problemów. Po prostu pacjent wypełnia deklarację wyboru, której wzór może znaleźć na stronach internetowych NFZ lub też w przychodniach. Co ważne nie trzeba tego wyboru zgłaszać ani w dotychczasowej przychodni (w przypadku jej zmiany, pacjent zostanie z niej automatycznie skreślony dzięki systemowi weryfikacji elektronicznej) ani w Narodowym Funduszu Zdrowia. Oczywiście wybrać można tylko takiego lekarza, pielęgniarkę lub położną, która pracuje w jednostce, która ma podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Czy pacjent ma prawo wglądu lub otrzymania swojej dokumentacji medycznej z jednostki w której dotychczas miał udzielane świadczenia zdrowotne?
Oczywiście, że tak. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (j.t.Dz.U.2012.159 ze zm.): „Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta.”
Artykuł 27 w/w ustawy wskazuje formy udostępnienia dokumentacji medycznej. I tak: „Dokumentacja medyczna jest udostępniana:
1) do wglądu, w tym także do baz danych w zakresie ochrony zdrowia, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych;
2) poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii;
3) poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeżeli uprawniony organ lub podmiot żąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji.”
Za udostępnianą dokumentację medyczną w formie wyciągów, odpisów lub kopii podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może, choć nie musi, jednak najczęściej pobiera opłaty. Wszystko zależy od regulacji wewnętrznych jednostki, które powinny być dostępne do wiadomości pacjentów w jednostce lub na stronie internetowej podmiotu. I w tym wypadku są jednak regulacje prawne w zakresie określenia górnej granicy wysokości opłat, które podmiot leczniczy może pobrać za udostępnienie dokumentacji medycznej.
Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: „Maksymalna wysokość opłaty za:
1) jedną stronę wyciągu lub odpisu dokumentacji medycznej – nie może przekraczać 0,002 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, począwszy od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
2) jedną stronę kopii dokumentacji medycznej – nie może przekraczać 0,0002 przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1;
3) sporządzenie wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej na elektronicznym nośniku danych, jeżeli podmiot wykonujący działalność leczniczą prowadzi dokumentację medyczną w postaci elektronicznej – nie może przekraczać 0,002 przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1.”
W praktyce oznacza to, że wg danych na kwiecień 2014 r. w/w stawki nie mogły przekraczać:
7,65 zł za jedną stronę – w przypadku wyciągu lub odpisu,
0,76 zł za jedną stronę – w przypadku kopii,
7,65 zł – w przypadku wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej na elektronicznym nośniku danych.
Skierowania do specjalisty
Jednocześnie na marginesie wskazać należy, że w przypadku skierowania do lekarza specjalisty nie podaje się na nim adresu konkretnego specjalisty. Wynika to bowiem z tego, że pacjent ma prawo do wyboru dowolnego lekarza spośród tych, którzy zawarli kontrakt z NFZ. Lekarz wydający skierowanie powinien jednak pouczyć pacjenta, gdzie może uzyskać konsultację. Pacjent może również wystąpić z zapytaniem do Wojewódzkiego Oddziału NFZ, gdzie powinien uzyskać informację nie tylko o tym gdzie może się udać do specjalisty lecz także o średnim czasie oczekiwania na świadczenie. (Podstawa prawna: art. 23 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.)
