W wielu szpitalach rodzice/opiekunowie zobowiązani są do uiszczania opłaty za całodobowy pobyt rodzica/opiekuna przy łóżku małego pacjenta. Jedne szpitale pobierają kilka złotych, inne kilkanaście, jeszcze inne nie pobierają opłat w ogóle. Skąd wynikają rozbieżności w wysokości opłat oraz czy podmioty lecznicze są w ogóle uprawnione do pobierania opłat z wyżej wskazanego tytułu?
Zgodnie z art. 33 ust. 1 i 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o Prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (j.t.Dz.U.2012.159 ze zm.): „Pacjent podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.” Ponadto: „34. ust. 1. Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej.
2. Przez dodatkową opiekę pielęgnacyjną, o której mowa w ust. 1, rozumie się opiekę, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także opiekę sprawowaną nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu.”
Stosownie do art. 35 w/w ustawy: „Pacjent ponosi koszty realizacji praw, o których mowa w art. 33 ust. 1 i art. 34 ust. 1, jeżeli realizacja tych praw skutkuje kosztami poniesionymi przez podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej.
2. Wysokość opłaty rekompensującej koszty, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik podmiotu, uwzględniając rzeczywiste koszty realizacji praw, o których mowa w art. 33 ust. 1 i art. 34 ust. 1.
- Informacja o wysokości opłaty, o której mowa w ust. 2, oraz sposobie jej ustalenia jest jawna i udostępniana w lokalu przedsiębiorstwa podmiotu, o którym mowa w ust. 1.”
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że ustanowienie przez szpital opłaty za całodobowy pobyt opiekuna lub osoby towarzyszącej małoletniemu pacjentowi nie narusza obowiązujących przepisów prawa. Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach ubezpieczenia pokrywa jedynie koszty świadczeń zdrowotnych udzielonych pacjentowi. Wyjątkiem od powyższej zasady jest przypadek refundacji pobytu matki (na oddziale położniczo-noworodkowym) w ramach przedłużonej hospitalizacji matki karmiącej piersią z powodu stanu zdrowia w jakim znajduje się dziecko. Powszechnie zaś wiadomo, że sytuacja podmiotów leczniczych w Polsce nie jest najlepsza i większość Dyrektorów szpitali, czy też Zarządów spółek, które powstały w wyniku przekształcenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w spółki kapitałowe prawa handlowego, narzeka na brak środków finansowych na pokrycie bieżących kosztów prowadzonej działalności, o inwestycjach w nowy sprzęt czy remonty nie wspominając. Wskazać należy, że pobieranie opłat za pobyt opiekuna nie ma na celu osiągnięcia przez jednostkę dodatkowego dochodu. Pobierane opłaty wyrównują jedynie rzeczywisty koszt dobowego pobytu osób trzecich na oddziale. Opłaty te mają na celu rekompensowanie ponoszonych przez szpital kosztów związanych z zaopatrzeniem tego oddziału dodatkowo w materiały sanitarne, środki czyszczące, koszty utrzymania porządku czy dostawiane opiekunowi łóżko oraz regulowania opłat za prąd i wodę, z których korzystają osoby przebywające przez całą dobę na oddziale. Należy jednak podkreślić, że opłaty te nie mogą być wygórowane i nie powinny stanowić nadmiernego uszczerbku majątkowego dla opiekuna dziecka. Warunki jakie szpital oferuje osobie bliskiej opiekującej się pacjentem powinny wpływać na wysokość opłaty. Z tego też powodu niektóre szpitale, które nie mogą na przykład z powodu ograniczonej powierzchni zapewnić rodzicom odpowiednich warunków dla pobytu z dzieckiem (choćby rozstawianych łóżek czy foteli) nie pobierają opłat w ogóle. Inne jednostki pobierają symboliczne opłaty w wysokości kilku do kilkunastu złotych.
W przypadku gdy rodzica czy opiekuna dziecka z uwagi na trudną sytuację finansową rodziny nie stać na poniesienie kosztów związanych z jego pobytem przy łóżku dziecka może zwrócić się do dyrekcji szpitala z wnioskiem o zwolnienie go z opłaty, jej obniżenie lub rozłożenie płatności na raty.
Co ważne informacje o wysokości opłat pobieranych za pobyt rodzica czy opiekuna przy łóżku dziecka są jawne i powinny być podawane w sposób zwyczajowo przyjęty w danej jednostce pacjentowi. Najczęściej cenniki usług umieszczane są na stronie internetowej szpitala pod hasłem Cennik, w treści Regulaminu Organizacyjnego lub w szpitalnej gablotce umieszczonej na korytarzu oddziału szpitalnego. Zasadnym jest, by rodzic pacjenta lub opiekun dziecka, o ile będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty za swój pobyt przy łóżku pacjenta został o tym wcześniej uprzedzony. Najczęściej w praktyce na początku pobytu pracownicy szpitala proszą o podpisanie oświadczenia, w którym rodzic/opiekun zobowiązuje się do pokrycia kosztów związanych ze swoim pobytem w szpitalu przy łóżku dziecka.
