Nebulizacja – co powinien wiedzieć pacjent?

Infekcje dróg oddechowych dotyczą pacjentów w każdym wieku. Jednym ze skutecznych sposobów łagodzenia ich przebiegu i objawów jest nebulizacja. Metoda ta bywa często mylona przez pacjentów z inhalacją. Warto wiedzieć, co to jest nebulizacja i jak wygląda samo podanie leku. Jaka jest różnica pomiędzy inhalacją a nebulizacją? O tym w artykule!

Spis treści:

1. Nebulizacja – co powinien wiedzieć pacjent?
2. Na czym polega nebulizacja?
1. Jakie formy leku stosuje się w nebulizacji?
2. Różnice między nebulizacją a inhalacją
3. Co o urządzeniu do nebulizacji powinien wiedzieć farmaceuta?
4. Skuteczność i ograniczenia nebulizacji
1. Nebulizacja – wskazania i przeciwwskazania, o których powinien wiedzieć pacjent

Na czym polega nebulizacja?

Nebulizacja jest zabiegiem medycznym polegającym na podaniu leków w aerozolu do dróg oddechowych. W tym celu używa się nebulizatora, który zmienia stan skupienia leku z ciekłego w mgiełkę. 

Dzięki takie procesowi produkt może dostać się głęboko do oskrzeli, przyspieszając proces leczenia w trakcie infekcji. Metoda ta wspomaga leczenie w przypadku schorzeń przewlekłych, takich jak: astma, rozedma płuc, zapalenie oskrzeli czy mukowiscydoza. 

W wyniku nebulizacji lek dostaje się bezpośrednio do zmienionego chorobowo miejsca przy użyciu małych dawek. Takie rozwiązanie zmniejsza ryzyko powikłań. 

Prawidłowa nebulizacja ma za zadanie oczyścić i nawilżyć drogi oddechowe oraz rozrzedzić zalegającą tam wydzielinę. Dodatkowo przyczynia się do łagodzenia ich różnych dolegliwości występujących w czasie przeziębienia czy grypy. To metoda, którą (po konsultacji z lekarzem) można stosować u dzieci, ponieważ podanie leku jest nieinwazyjne i bezbolesne. 

Co więcej, nebulizacja jest prosta do wykonania i bez problemu można zrobić ją w domu. Warto, aby farmaceuta przekazał pacjentowi wszystkie niezbędne informacje dotyczące stosowania nebulizatora oraz przeprowadzania zabiegu. 

Jakie formy leku stosuje się w nebulizacji?

Istnieje wiele różnych typów produktów medycznych, których można użyć do wykonania nebulizacji. Oto przykłady kilku z nich: 

• roztwory, w których substancja czynna rozpuszczona jest, np. w chlorku sodu lub etanolu, 
• zawiesiny zmikronizowanych cząstek i zawiesiny nanocząsteczek, które są alternatywą dla pacjentów przyjmujących leki dożylne lub doustne, 
• liposomy służące do podawania substancji lipofilowych o mniejszych właściwościach drażniących, przy jednocześnie zwiększonej aktywności.

Różnice między nebulizacją a inhalacją

Pacjenci często stosują zamiennie terminy „inhalacja” i „nebulizacja”. Jednak nazwy te nie są tożsame – istnieją istotne różnice w przypadku obu metod. W

W nebulizacji dochodzi do zmiany stanu skupienia podawanego leku. Natomiast jeśli chodzi o inhalację, to lek (proszek, roztwór, zawiesina) zostaje podany pacjentowi wraz z wdychanym powietrzem i nie zmienia swojej formy.

Pacjenci mogą mylić oba pojęcia, dlatego bardzo ważne jest, aby farmaceuta poinformował ich o znaczących różnicach podania leku oraz działania urządzeń do nebulizacji i inhalacji. Warto podkreślić, że producenci przyrządów służących do wykonywania tych zabiegów używają obu nazw zamiennie, co może być dodatkowo mylące dla pacjentów. 

Co o urządzeniu do nebulizacji powinien wiedzieć farmaceuta?

Obecnie w aptekach istnieje możliwość zakupu nebulizatorów dostosowanych do wieku czy stopnia zaawansowania choroby. Farmaceuta powinien znać różnice między nimi, aby móc poinformować pacjenta przed zakupem, które urządzenie będzie dla niego najlepsze. 

Nebulizator dla dzieci różni się wyglądem i sposobem obsługi od tego przeznaczonego dla osób dorosłych. Często jednak posiada w zestawie kilka rodzajów maseczek, dzięki czemu mogą go używać wszyscy członkowie rodziny. 

Pacjenci cierpiący na choroby przewlekłe mogą jednak potrzebować nebulizatorów o większej mocy lub bardziej specjalistycznych, np. ciśnieniowych czy ultradźwiękowych. Farmaceuta jest również zobligowany do podania informacji dotyczących rodzaju stosowanych leków oraz tego, jak prawidłowo czyścić nebulizator po wykonanym zabiegu. 

Skuteczność i ograniczenia nebulizacji

Na skuteczność nebulizacji wpływa kilka, ważnych czynników. Oto ich przykłady:

• dobór odpowiedniego urządzenia – dostosowanego do wieku i stanu zdrowia pacjenta,  
• stan zdrowia pacjenta – u pacjentów, u których zalega wydzielina, cząsteczki leków trudniej docierają do dolnych partii dróg oddechowych, co przekłada się na cały proces leczenia,
• rodzaj podawanych leków,
• wielkość cząsteczek leku,
• kolejność przyjmowania leków (u pacjentów, którzy przyjmują różne rodzaje leków na wiele schorzeń). 

Nebulizacja – wskazania i przeciwwskazania, o których powinien wiedzieć pacjent

Warto znać wskazania do zastosowania nebulizacji. Otóż zabieg ten może być przeprowadzony, gdy pacjent cierpi na:

• astmę, 
• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, 
• mukowiscydozę, 
• alergie, 
• nieżyt nosa i gardła, 
• stan zapalny dróg oddechowych, 
• zapalenie oskrzeli, 
• zapalenie zatok, 
• grzybicę jamy ustnej, 
• grzybicę układu oddechowego. 

Istnieją również liczne przeciwwskazania, które uniemożliwiają wykonanie nebulizacji. Warto poinformować o nich pacjenta. To bardzo istotne, ponieważ przeprowadzenie nebulizacji w przypadku istnienia przeciwwskazań zagraża nie tylko zdrowiu, ale i życiu pacjenta. 

Zabieg nie powinien się odbyć w przypadku:

• reakcji alergicznej pacjenta na jakikolwiek składnik stosowanego leku, 
• istnienia nowotworów układu oddechowego, 
• krwawienia z układu oddechowego, 
• niewydolności oddechowej niezwiązanej z obturacją oskrzeli,
• chorowania na gruźlicę,
• ciężkiej niewydolności serca.

Pacjenci z wszczepionym rozrusznikiem serca nie powinni stosować nebulizatorów ultradźwiękowych.

Warto jeszcze raz podkreślić, że rolą farmaceuty jest poinformowanie pacjenta na temat wskazań i przeciwwskazań dotyczących nebulizacji. 

Ponadto nieprawidłowo przeprowadzona nebulizacja nie przynosi oczekiwanych efektów. Dlatego ważne jest, aby przedstawić pacjentowi, jak prawidłowo używać nebulizatora oraz jakie produkty medyczne należy stosować do zabiegu.

Źródła:

Nebulizacja: czym, jak, dla kogo, kiedy? Polski Konsensus Nebulizacyjny. (2024). Www.mp.pl. https://www.mp.pl/pulmonologia/artykuly-wytyczne/inne/88041

‌Nebulizacja: czym, jak, dla kogo, kiedy? Polski Konsensus Nebulizacyjny. (2024). Www.mp.pl. https://www.mp.pl/pulmonologia/artykuly-wytyczne/inne/88041

Niewłaściwa nebulizacja u dzieci może ograniczać skuteczność leczenia inhalacyjnego. (2024). Www.mp.pl. https://www.mp.pl/alergologia/aktualnosci/222099

(n.d.). ‌Https://Ptfarm.pl/Pub/File/FP/4_2009/14%20%20nebulizacja.pdf .