Każdy z nas ma swoje ulubione nawyki – codzienne scrollowanie Instagrama, zakupy online po ciężkim dniu, maraton serialowy albo wieczór przy ulubionej grze. To naturalne, że szukamy w takich czynnościach relaksu, ucieczki od stresu czy po prostu odrobiny radości. I choć nie ma sensu demonizować drobnych przyjemności, warto zauważyć moment, w którym przestajesz mieć kontrolę nad czasem, jaki im poświęcasz.
Kiedy mózg staje się zakładnikiem zachowań?
Jeszcze kilkanaście lat temu nałogi były utożsamiane niemal wyłącznie z używkami. Dziś wiemy, że uzależnienia mogą dotyczyć również czynności takich jak aktywność fizyczna czy zdrowe jedzenie. Jak podkreśla psycholog Mark Griffiths „problem zaczyna się, kiedy zachowanie osiąga pewien stopień fiksacji i ma negatywne konsekwencje dla jednostki i jej najbliższego otoczenia”.
Pomocne w ocenie sytuacji mogą okazać się najważniejsze kryteria uzależnień behawioralnych:
- Zaabsorbowanie.
- Modyfikacja nastroju.
- Tolerancja.
- Symptomy odstawienne.
- Konflikt.
- Nawrót.
Pamiętaj jednak, że diagnozę może postawić wyłącznie specjalista (sprawdź na https://www.centrumdobrejterapii.pl/oferta/uzaleznienia/).
Niepozorne nałogi, poważne konsekwencje
Jednym z najlepiej przebadanych przykładów jest hazard. U osób uzależnionych obserwuje się zmniejszoną aktywność obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę impulsów, ocenę ryzyka i planowanie. Prowadzi to do tzw. efektu pogoni za stratami (ang. chasing losses), czyli coraz bardziej ryzykownych prób odzyskania utraconych środków, mimo racjonalnych argumentów przeciwko dalszej grze.
Ale bardzo podobny mechanizm dotyczy chociażby uzależnienia od internetu. W tym przypadku ważnym czynnikiem jest tzw. FOMO (Fear of Missing Out), czyli silny lęk przed tym, że ominą nas istotne informacje, wydarzenia czy interakcje. Osoba uzależniona coraz więcej czasu spędza online, ignorując potrzeby snu, regeneracji, czy relacje interpersonalne.
Jako niegroźny nawyk bywa postrzegany np. zakupoholizm. Tymczasem impulsywne kupowanie mogą być niezdrowym sposobem regulacji emocji – szybką ucieczką od stresu, nudy lub negatywnych uczuć. Jednak krótką ulgę szybko zastępuje poczucie winy, lęk i niepokój związany z narastającymi konsekwencjami, np. finansowymi.
Diagnozowanie i leczenie uzależnień w Kraków lub online
Najskuteczniejszym sposobem leczenia uzależnień behawioralnych jest indywidualny plan terapeutyczny. Pozwala zrozumieć mechanizmy stojące za nałogiem, wzmocnić poczucia własnej wartości oraz wypracować zdrowsze strategie radzenia sobie z emocjami i napięciem. Specjalistyczne wsparcie możesz znaleźć zarówno stacjonarnie, jak i przez internet. Przykładowo leczenie uzależnień w Krakowie (również online) jest prowadzone w Centrum Dobrej Terapii. Wchodząc na stronę, możesz wybrać jednego z doświadczonych terapeutów i umówić się na wstępną konsultację.
Pamiętaj, że im wcześniej podejmiesz działanie, tym większa szansa na skuteczne leczenie i powrót do zdrowia. Pierwszy krok to szczera rozmowa – z samym sobą, z terapeutą, z kimś, komu ufasz.
