O elektrolitach słyszeli chyba wszyscy. Wiemy także, że ich odpowiedni poziom jest ważny dla dobrego funkcjonowania naszego organizmu, a ich niedobór jest groźny dla zdrowia. Czym dokładnie są elektrolity? Które elektrolity są ważne dla zdrowia? I jakie są sposoby uzupełniania ich niedoboru w organizmie?
Elektrolity to określenie wodnych roztworów jonów soli. Z chemii pamiętamy, że mogą być obdarzone dodatnim ładunkiem elektrycznym (katoda, z symbolem „+”) lub ujemnym (anoda, ze znakiem „-„). W organizmie elektrolity występują w płynach ustrojowych naszego ciała, czyli w krwi, w osoczu oraz w płynach tkankowych. Odpowiedni poziom niektórych jonów (należą do nich: jony soli potasu, wapnia, magnezu i sodu) jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ określone stężenie elektrolitów umożliwia transport wody przez błony komórkowe. Elektrolity są kluczowe dla przewodzenia impulsów nerwowych i prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Dzięki przenikaniu przez błony komórkowe jonów sodu i potasu powstają ładunki elektryczne w komórkach nerwowych, co skutkuje powstaniem impulsów elektrycznych. Z kolei jony chlorkowe wpływają na pracę mięśni, pozwalają na odpowiednią kurczliwość mięśni szkieletowych i prawidłową pracę mięśnia sercowego. Pełnią także kluczową funkcję w produkcji kwasu solnego wchodzącego w skład soków trawiennych w żołądku.
Kiedy tracimy elektrolity i jakie są przyczyny ich niedoboru?
Są dwie główne przyczyny utraty elektrolitów. Pierwsza to intensywny trening lub wysiłek fizyczny. Druga to infekcje wirusowe, podczas których organizm zużywa dużo własnych zasobów do zwalczenia choroby. W obu przypadkach dochodzi do zachwiania równowagi płynów i elektrolitów w organizmie. Znając przyczyny utraty elektrolitów z organizmu, warto ich przeciwdziałać. W jaki sposób? Podczas treningów i intensywnego wysiłku należy regularnie uzupełniać płyny i elektrolity, nie trenować podczas upałów. Jeśli podczas infekcji pojawi się gorączka i/lub biegunka, wówczas należy dodatkowo zwiększyć ilość wypijanych zdrowych płynów. Okazuje się, że także drastyczna zmiana diety może doprowadzić do zaburzenia gospodarki elektrolitowej. Nawyki żywieniowe i skład posiłków należy zmieniać stopniowo, dodatkowo uzupełniając płyny.
Objawy niedoboru elektrolitów rozpoczynają się zwykle od ogólnego osłabienia, zawrotów głowy o różnym nasileniu i drżeniem mięśni. Może pojawić się także wysokie ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca i omdlenia. Częste, choć nieswoiste objawy niedoboru elektrolitów to: senność, obrzęk kończyn dolnych, mdłości, zaparcia i utrata apetytu. Gdy zauważymy u siebie wymienione objawy, warto wykonać badania laboratoryjne poziomu elektrolitów.
Sposoby na uzupełnienie poziomu elektrolitów
Kluczowe dla uzupełnienia i utrzymania odpowiedniego poziomu elektrolitów jest picie dużej ilości wysoko zmineralizowanej wody. Dobrym źródłem elektrolitów są soki owocowo-warzywne, szczególnie sok pomidorowy o wysokiej zawartości potasu. Sportowcy zamiast wody powinni sięgać po napoje izotoniczne, które nie tylko dobrze nawadniają organizm, ale także dostarczają traconych podczas wysiłku jonów sodu i potasu. Dietą także możemy uzupełnić niedobory niektórych elektrolitów. Warto włączyć do codziennego jadłospisu produkty bogate w sód i potas (np. pomidory, suszone morele, banany) lub magnez (migdały, kakao, pestki dyni).
Ważnym i łatwo dostępnym źródłem brakujących substancji są preparaty w formie tabletek, płynów lub tabletek musujących zawierających elektrolity. Apteka proponuje wiele takich produktów: jako osobne minerały, jako kompleksowy zestaw elektrolitów lub w połączeniu z witaminami. Na aptecznych półkach można znaleźć elektrolity (https://www.allecco.pl/filter/category,424,elektrolity) w tabletkach dedykowane sportowcom, osobom starszym lub pacjentom z chorobami serca. Preparaty z elektrolitami to łatwy sposób na szybkie uzupełnienie brakujących w organizmie substancji, mających kluczowe znaczenie dla jego funkcjonowania.
