Już od połowy lutego aż do września trwa sezon pylenia roślin; początkowo drzew, potem traw, żyta i chwastów. Na szczęście nie wszyscy reagujemy alergicznie na pyłki, jednak u ok. 25% z nas w różnym okresie życia mogą ujawnić się objawy chorobowe. Jest to najczęściej uciążliwy wodnisty katar, drapanie i świąd w gardle i zapalenie spojówek. Zdarzają się także objawy groźniejsze – kaszel, świszczący oddech, duszność, a nawet zaostrzenie atopowego zapalenia skóry. Najbardziej dokuczliwe i długotrwałe objawy wywołują pyłki brzozy, traw, żyta i bylicy.
Dotychczas nie odkryto skutecznej ochrony przed pyłkami, gdyż są one zawieszone w powietrzu. Największe ich stężenie jest w lasach, na łąkach i w czasie koszenia traw – szczególnie podczas suchej i wietrznej pogody. Opad pyłków jest większy w nocy i nad ranem, stąd, mimo letnich upałów, zaleca się spanie przy zamkniętym lub jedynie rozszczelnionym oknie. Ważna jest częsta zmiana pościeli, sprzątanie „na mokro” lub odkurzaczami z filtrami Hepa oraz branie prysznicu zaraz po przyjściu ze spaceru wraz z umyciem głowy. Te zalecenia są istotne ze względu na fakt, że pyłki znajdują się nie tylko w powietrzu na dworze, ale także w naszych mieszkaniach, na naszych włosach i skórze, a także na sierści zwierząt domowych.
Alergia czy infekcja
Często przejawy alergii wyglądają jak typowe infekcje wirusowe, tzw. przeziębienia. Gdy jednak objawy powtarzają się w określonych miesiącach wiosennych bądź letnich i nie ustępują po typowym leczeniu, należy zasięgnąć porady alergologa. Najważniejsze jest wówczas wykonanie testów skórnych punktowych z alergenami wziewnymi lub badań z krwi. Nie ma specjalnych ograniczeń wiekowych do wykonania tych badań, poza choćby minimalną możliwością współpracy rodziców i lekarzy z dzieckiem. Należy jednak pamiętać, że testów skórnych nie wykonuje się przy nasilonych objawach. Obowiązuje także około dwutygodniowy termin odstawienia doustnych leków przeciwalergicznych. Przeciwwskazania te nie występują przy badaniu z krwi.
Po ustaleniu diagnozy rodzic dziecka otrzymuje zalecenia dalszego postępowania i leczenia. Zwykle są to leki doustne, donosowe, krople do oczu lub wziewne leki przeciwzapalne. Natomiast jedynym przyczynowym sposobem leczenia alergii jest odczulanie. Wcześniej jednak alergolog omawia z rodzicami wszystkie wskazania i przeciwwskazania do odczulania. Czas rozpoczęcia odczulania dobiera się indywidualnie (zwykle po 5. roku życia), tak jak i drogę podania szczepionki, która jest albo podskórna (zastrzyk wygląda podobnie jak przy szczepieniu dziecka przeciwko chorobom zakaźnym) albo podjęzykowa. Odczulanie podskórne prowadzi się w poradni alergologicznej, natomiast szczepionkę podjęzykową otrzymuje pacjent w domu, ale pod ścisłym nadzorem alergologa. Trzeba pamiętać, że odczulanie jest procesem długim (trwa od trzech do pięciu lat) i wymaga sporej dyscypliny i systematyczności. Jest jednak metodą bardzo skuteczną, warto więc myśleć przyszłościowo i pomóc dziecku w uwolnieniu się od alergii.
Barbara Klajna-Kraluk
Alergolog i specjalista chorób dziecięcych. Od 19 lat zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób alergicznych na Oddziale Alergologii i Pulmonologii Szpitala Dziecięcego Polanki w Gdańsku oraz w gabinecie alergologicznym. Specjalizuje się w leczeniu alergii na jad os i pszczół, alergii i nietolerancji na pokarmy u niemowląt i dzieci starszych, atopowego zapalenia skóry, pokrzywki, nieżytu nosa sezonowego i całorocznego, astmy. Jako pediatra i alergolog zajmuje się także pacjentami z przewlekłym kaszlem, nawracającymi zapaleniami dróg oddechowych.
