Kannabinoidy, związki chemiczne występujące naturalnie w roślinach konopi, zyskują na popularności w medycynie. W ostatnich latach szczególną uwagę poświęca się ich potencjalnym korzyściom w leczeniu chorób neurologicznych u dzieci. Zastosowanie kannabinoidów w neurologii dziecięcej jest tematem wielu badań i dyskusji, które starają się odpowiedzieć na pytania dotyczące ich skuteczności i bezpieczeństwa.
Najważniejsze informacje o kannabinoidach
Ponad 100 różnorodnych związków organicznych, znanych jako kannabinoidy, oddziałuje na specyficzne receptory w organizmach roślinnych, zwierzęcych oraz ludzkich. Wykorzystuje się je w lekach, na które konieczna jest recepta na medyczną marihuanę. Wyizolowane pierwotnie z konopi Cannabis, dzielą się na fitokanabinoidy, takie jak tetrahydroksykannabinol (THC) czy kannabinol (CBN), endokannabinoidy – na przykład anandamid – oraz syntetyczne, w tym marinol i nabilon, wykorzystywane w medycynie.
W skład Cannabis sativa wchodzi ponad 500 różnych składników, z których przeważają kannabinoidy, szczególnie obecne w żeńskich kwiatostanach i liściach, odpowiadające za aktywność biologiczną i właściwości lecznicze tej rośliny. THC, występujące w kilku izomerach, wywołuje euforię, relaksację, a także działa przeciwbólowo i przeciwwymiotnie. Kannabinol, będący produktem degradacji THC, wykazuje działanie sedatywne i przeciwbakteryjne. Kannabidiol (CBD), nieposiadający właściwości psychoaktywnych, znajduje zastosowanie w leczeniu schizofrenii czy depresji, a także w terapii uzależnień. Kannabigerol (CBG) bada się pod kątem potencjalnego zastosowania w leczeniu choroby Huntingtona oraz zapalenia jelit.
Konopie siewne, wywodzące się z Azji, są uprawiane na całym świecie. Wyróżnia się dwa podgatunki Cannabis sativa, z których jeden dostarcza cennego włókna, a z nasion drugiego wytwarza się olej bogaty w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, wykorzystywany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Zawartość kannabinoidów w odmianach włóknodajnych i olejowych jest ograniczona zgodnie z normami Unii Europejskiej do 0,3%.
Zastosowanie kannabinoidów w medycynie
Badania kliniczne, które zostały przeprowadzone do tej pory, wskazują na efektywność oraz bezpieczeństwo zastosowania kannabinoidów w leczeniu różnorodnych dolegliwości neurologicznych. Substancje te wykazują pozytywny wpływ w przypadku dystonii, tików oraz drżeń, a także wspomagają w walce z utratą masy ciała i migrenami. Ponadto kannabinoidy znajdują zastosowanie w terapii choroby Parkinsona, wspierają regenerację po urazach mózgu oraz przyczyniają się do ograniczenia skutków udarów. Amerykańska Akademia Neurologii w swojej opinii z 2014 roku podkreśliła, że medyczna marihuana może przynosić ulgę w niektórych symptomach stwardnienia rozsianego, takich jak spastyczność, ból, skurcze mięśni czy problemy z pęcherzem neurogennym.
Leczenie padaczki u dzieci z wykorzystaniem kannabinoidów
Na całym świecie padaczka dotyka około 65 milionów osób, a liczba nowych przypadków waha się od 20 do 70 na 10 000 mieszkańców. Szczególnie wśród dzieci, gdzie wskaźniki zachorowań oscylują między 41 a 187 na 100 000, choroba ta stanowi poważne wyzwanie medyczne. W krajach rozwiniętych zapadalność na padaczkę wśród najmłodszych wynosi od 3,2 do 5,5 na 1000, podczas gdy w krajach rozwijających się wskaźnik ten może sięgnąć nawet 44 na 1000. Niestety, w 30% przypadków padaczka okazuje się oporna na leczenie farmakologiczne.
Leczenie padaczki u dzieci jest wyzwaniem, które wymaga indywidualnego podejścia oraz często innowacyjnych metod terapeutycznych. W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na zastosowanie kannabinoidów, substancji pochodzących z rośliny konopi, w terapii epilepsji, zwłaszcza w przypadkach, kiedy tradycyjne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Kannabinoidy, takie jak CBD (kannabidiol), wykazują działanie neuroprotekcyjne i mogą przyczyniać się do zmniejszenia częstotliwości oraz intensywności napadów padaczkowych. Badania kliniczne potwierdzają skuteczność kannabinoidów w leczeniu niektórych form padaczki, takich jak zespół Dravet czy zespół Lennoxa-Gastauta, które są trudne do opanowania za pomocą dostępnych leków przeciwpadaczkowych.
Należy jednak podkreślić, że terapia kannabinoidami wymaga ścisłego nadzoru medycznego. Dawkowanie musi być precyzyjnie dostosowane do potrzeb małego pacjenta, a także regularnie monitorowane, aby zminimalizować ryzyko ewentualnych skutków ubocznych. W Polsce leczenie kannabinoidami jest możliwe, lecz dostęp do takiej terapii jest ograniczony i wymaga spełnienia określonych kryteriów. Rodzice dzieci cierpiących na padaczkę, zainteresowani taką formą leczenia, powinni skonsultować się ze specjalistą neurologiem dziecięcym, który oceni, czy w danym przypadku zastosowanie kannabinoidów jest uzasadnione i jakie korzyści terapeutyczne może przynieść.
Bibliografia:
- Justyna Paprocka, Barbara Bacler-Żbikowska: Kannabinoidy w neurologii dziecięcej, 2016
