Objaw kaszlu to częsty powód wizyt u internisty lub pediatry. Kiedy kaszel trwa długo i przybiera charakter przewlekłego, należy zająć się diagnostyką jego przyczyn i leczeniem objawów. Jakie są oznaki przewlekłego kaszlu? Do czego może doprowadzić brak leczenia? Dowiedz się więcej.
Przewlekły kaszel – symptomy
O przewlekłym kaszlu można mówić, gdy odruch kaszlowy utrzymuje się dłużej niż 8 tygodni [1]. Według kryteriów American College of Chest Physicians (ACCP) przewlekły kaszel u dzieci diagnozuje się, gdy trwa on ponad 4 tygodnie [2]. Może występować w nocy lub w dzień. Mieć charakter suchy lub mokry (produktywny, z odkrztuszaniem wydzieliny) [3]. Przewlekły kaszel zwykle związany jest z zakażeniem dróg oddechowych [3]. Jednak może być też przyczyną groźnych chorób, dlatego konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki lekarskiej.
Symptomy, które powinny zaniepokoić to [1]:
- napady męczącego kaszlu;
- duszności i świsty;
- chrypka;
- odkrztuszanie śluzowej, ropnej plwociny;
- plucie krwią;
- męczliwość podczas wysiłku i w stanie spoczynku;
- zgaga;
- zmiana barwy głosu.
Co oznacza przewlekły kaszel u dorosłego?
Przewlekły kaszel u osób dorosłych może pojawić się na skutek podrażnienia dróg oddechowych przez dym papierosowy, pyły i drażniące gazy lub ciało obce [1]. Jednak bardzo często ma swoje źródła w zaburzeniach organicznych ze strony różnych układów organizmu. U dorosłego może być objawem takich chorób i dolegliwości jak [4]:
- przebyta infekcja i przejściowa nadwrażliwość receptorów kaszlu na skutek działania wirusów;
- zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) zwłaszcza u nałogowych palaczy;
- astma oskrzelowa;
- rozstrzenie oskrzeli z odkrztuszaniem ropnej lub krwistej wydzieliny;
- zapalenie śródmiąższowe płuc, gdy kaszlowi towarzyszą duszności i trudności w oddychaniu;
- choroba refluksowa przełyku.
U dorosłych przewlekły kaszel może pojawić się też przy chorobach układu krążenia (np. nadciśnieniu tętniczym), na tle psychogennym, a także w czasie przyjmowania niektórych leków z grupy inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę (ACE-I) [4].
Jakie są przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci?
U dziecka, które męczy uporczywy kaszel, może być objawem następujących chorób [3]:
- astma oskrzelowa;
- choroba refluksowa przełyku;
- krztusiec;
- gruźlica;
- nawracające infekcje wirusowe;
- przewlekłe infekcje otorynolaryngologiczne;
- wady wrodzone, np. przetoka tchawiczo-przełykowa lub rozszczep krtani;
- pierwotne niedobory odporności;
- mukowiscydoza;
- obecność ciała obcego.
Przewlekły kaszel u dzieci może być także objawem chorób układu nerwowego, szczególnie w zespole Tourette’a lub oznaką tików nerwowych [4].
Czy przewlekły kaszel trzeba leczyć? Możliwe powikłania
Trwający długo przewlekły kaszel obniża jakość życia chorych i jest dla nich źródłem niepotrzebnego stresu. Osoba, która męczy się z napadami kaszlu, odczuwa zawstydzenie, gdy do ataku dojdzie w miejscu publicznym. Poza tym zmęczenie spowodowane częstym odruchem kaszlowym prowadzi do wyczerpania i rozdrażnienia. To może negatywnie wpływać na życie codzienne i relacje z innymi [4].
Ponadto warto zwrócić uwagę na możliwe powikłania i następstwa przewlekłego kaszlu [1,4]:
- omdlenia;
- zaburzenia snu;
- wyczerpanie fizyczne i psychiczne;
- bóle mięśni brzucha i klatki piersiowej;
- odma opłucnowa;
- złamania żeber;
- urazy mięśni i nerwów międzyżebrowych;
- bóle i zawroty głowy;
- bezgłos;
- wymioty;
- powstanie przepukliny;
- zepsucie efektu pomyślnie przeprowadzonego zabiegu okulistycznego lub neurochirurgicznego na skutek wysiłku podczas kaszlu w okresie śród- lub pooperacyjnym.
Ze względu na poważne przyczyny przewlekłego kaszlu oraz możliwe wystąpienie negatywnych konsekwencji tego odruchu, należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty. Lekarz rodzinny lub pediatra – na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego lub badań dodatkowych (np. obrazowych lub morfologii) – ustali przyczynę objawów i wdroży odpowiednie leczenie. Często wskazane jest przyjmowanie leków rozrzedzających wydzielinę i ułatwiających jej odkrztuszanie, gdy jest to kaszel mokry, a w gardle zalega flegma.
Bibliografia:
[1] Szczeklik W.. i in., Kaszel, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 21.11.2023)).
[2] Bielecka T. i in., Przewlekły kaszel u dzieci – kiedy do specjalisty?, 2012 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/pediatria/12163,przewlekly-kaszel-u-dzieci-kiedy-do-specjalisty (dostęp: 21.11.2023)).
[3] Nitsch-Osuch A., Kaszel przewlekły – diagnostyka różnicowa u dorosłych i dzieci, 2020 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/krztusiec/posts/405.kaszel-przewlekly-diagnostyka-roznicowa-u-doroslych-i-dzieci (dostęp: 21.11.2023)).
[4] Bryl N., Horst-Sikorska W., Czy przewlekły kaszel u osoby dorosłej może nie mieć podłoża organicznego? Kaszel na tle psychogennym, Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 2, nr 4, 319–325.
Artykuł marki Deflegmin
