Ciąża i rak to zestawienie, które większości wydaje się nierealne. Niestety, zdarza się, i to wcale nie tak rzadko. Szacuje się, że w Polsce problem ten dotyczy średnio 1 kobiety na 1000. Co gorsza, niewiele osób (w tym także lekarzy) wie, że możliwe jest leczenie nowotworu w ciąży.
Wiadomość o pojawieniu się choroby nowotworowej w trakcie ciąży lub o ciąży w trakcie walki z rakiem, często stawia kobietę przed dramatycznym wyborem. Albo dziecko, albo ona. Z badań wynika, że dzieje się tak w przypadku około 75 proc. kobiet w ciąży, u których zdiagnozowano nowotwór. Okazuje się jednak, że przyczyną takiego podejścia jest często niedoinformowanie pacjentek, a także brak doświadczenia, wiedzy i… odwagi wśród samych lekarzy. Z rakiem można bowiem walczyć skutecznie nawet w trakcie ciąży – nie narażając ani matki, ani rozwijającego się w jej łonie płodu.
Na szczęście są w Polsce specjaliści, którzy z powodzeniem stosują chemioterapię u kobiet w ciąży, zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze. Nie wszystkie metody walki z nowotworem można zastosować u ciężarnej, ale nie wszystkie oznaczają też konieczność dramatycznego wyboru: moje życie czy życie dziecka. Lekarze często boją się podjąć ryzyko, gdyż nawet ulotki informacyjne dołączane do leków onkologicznych mówią o zakazie stosowania ich w przypadku ciężarnych. Tymczasem powód jest jeden – na ciężarnych nie prowadzi się badań z użyciem podobnych medykamentów. Stąd brak wytycznych, w jaki sposób mogą one działać.
Magdalena Prokopowicz i jej walka o ciążę
Najlepszym przykładem na prowadzenie takich pionierskich terapii jest Magdalena Prokopowicz – założycielka Fundacji Rak’n’roll. Informacja o ciąży spadła na nią, gdy walczyła z obustronnym rakiem piersi. I choć włoscy specjaliści kazali jej wrócić na konsultacje po aborcji, ona zadecydowała inaczej. W warszawskim Centrum Onkologii poznała doktora Jerzego Giermka, który takie pacjentki jak ona leczy z sukcesami od 15 lat. W trzecim miesiącu ciąży Magdalena przeszła mastektomię obu piersi, w drugim trymestrze rozpoczęła chemioterapię, którą kontynuowała do czasu porodu. Leoś urodził się zdrowy i był Jej wielkim szczęściem.
Problemy kobiet w ciąży chorych na raka zostały przedstawione w filmie inspirowanym życiem Magdaleny pt. „Chemia”, który w październiku miał swoją premierę w kinach.
– Ani razu nie pomyślałam o usunięciu ciąży, nawet przez sekundę, chociaż namawiali mnie do tego wszyscy lekarze. I w Polsce, i za granicą. Wszędzie słyszałam, że bezwzględnie powinnam usunąć ciążę, że nie ma innego wyjścia. W czasie tych strasznych wizyt miałam w głowie tylko jedną myśl: „Muszę szukać dalej”. (…) Miałam dziwną pewność, że za chwilę otworzą się jakieś drzwi – cytat z książki „Magda, miłość i rak”, A. Mrowińska; Wyd. Zwierciadło.
Zapewnienie profesjonalnej pomocy kobietom w ciąży chorym na raka jest spełnieniem marzenia Magdy Prokopowicz. To ona po raz pierwszy publicznie, głośno mówiła o takich sytuacjach. Po własnych doświadczeniach, walce o możliwość leczenia onkologicznego i zachowania ciąży, powtarzała w mediach, że „z rakiem można żyć, a nawet dawać życie”.
Zobacz również: Październik – miesiąc walki z rakiem piersi
W 2009 roku przesłanie Magdy dało początek idei BOSKICH MATEK – kobiet, które w imię miłości do swego dziecka mają odwagę rzucić wyzwanie systemowi, który nakłania je do przerwania ciąży. W tak dramatycznej sytuacji, mają odwagę dokonać własnego wyboru. Są odważne, pełne miłości, wspaniałe – po prostu BOSKIE.
BOSKIE MATKI to unikalna pomoc kobietom w ciąży chorym na raka. W takiej sytuacji część lekarzy ciągle sugeruje usunięcie ciąży, a dopiero potem rozpoczęcie leczenia. Tak nie musi być. Boskie Matki to pomoc w dostępie do najlepszych ekspertów (onkologów, ginekologów) w celu podjęcia własnej decyzji o utrzymaniu lub przerwaniu ciąży. Kobietom w ciąży chorym na raka oferujemy kompleksową opiekę medyczną, psychologiczną, rehabilitacyjną, a nawet urodową. Ciąża i rak są do pogodzenia. W ciąży można leczyć się onkologicznie, chorując na raka można urodzić zdrowe dziecko.
– Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do chemioterapii. Potwierdza to kilkudziesięcioletnie doświadczenie naszej kliniki. Potwierdza to również badanie, przedstawione w 2014 roku podczas Kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (ESMO)*, w którego podsumowaniu możemy przeczytać, że rozpoznanie raka u kobiety w ciąży nie jest wskazaniem do przerwania ciąży ani wywoływania przedwczesnego porodu. Z własnej praktyki powiem więcej, ciężarne lepiej tolerują chemioterapię, zarówno pod względem medycznym – mają znacznie lepsze wyniki badań hematologicznych, nie mają nudności, ale także psycho-fizycznie czują się zdecydowanie lepiej. Tłumaczymy to naturalną mobilizacją organizmu kobiety, który walczy wtedy, i o matkę, i o dziecko. Można powiedzieć, że motywacja jest wtedy podwójna – mówi dr Jerzy Giermek, Kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie.
Kilka faktów:
W Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie, dotychczas leczonych było ok. 220 kobiet w ciąży. Najwięcej chorowało na nowotwory:
• układu chłonnego (ok. 100)
• piersi (ok. 60)
• narządu rodnego (ok. 30)
• tkanek miękkich i kości (ok. 20)
– Liczba kobiet w ciąży chorujących onkologicznie rośnie z roku na rok. Wynika to ze wzrostu zachorowań na nowotwory wraz z wiekiem oraz coraz późniejszego macierzyństwa. Tym bardziej potrzebna jest edukacja i konkretna pomoc – mówi Marta Ozimek-Kędzior, Inicjatorka Programu „Boskie Matki” z Fundacji Rak’n’Roll.
