Coraz częściej słyszymy od rodziców, że ich dziecko ma ADHD, bo nie potrafi przez chwilę usiedzieć w jednym miejscu. Czym tak naprawdę jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) oraz jak radzić sobie z jego objawami w domu?
Fakt, że nasze dziecko zachowuje się jak „żywe srebro”, nie oznacza jeszcze, iż cierpi na zespół nadpobudliwości. Jeśli jednak chcemy się upewnić, czy na pewno tak nie jest, skorzystajmy z fachowej pomocy, zamiast przypinać dziecku zbędną łatkę.
Czym objawia się ADHD?
Nieuwaga – rodzice odnoszą wrażenie, że dziecko ich nie słucha, na bardzo krótko skupia uwagę, szybko przechodzi od jednej aktywności do drugiej, często zmienia zabawki, nie bawiąc się w sposób ukierunkowany żadną z nich. Nie kończy rozpoczętych czynności, nie stosuje się do poleceń, ma trudności z organizowaniem swoich zadań, wykazuje niechęć do ćwiczeń wymagających wysiłku umysłowego.
Impulsywność – dziecko działa bez zastanowienia, często przerywa i przeszkadza innym, nie potrafi czekać na swoją kolej, wyrzuca z siebie odpowiedzi na pytania.
Nadruchliwość – dziecko jest niespokojne, trudno za nim nadążyć, nie może znaleźć dla siebie miejsca czy spokojnie usiedzieć. Często biega, wspina się, wierci na krześle, z trudem odpoczywa.
Jak wspierać dziecko z ADHD w domu?
Zmniejszenie liczby rozpraszających bodźców
- Łagodne barwy: pomieszczenie w pastelowych, nie zaś w krzykliwych kolorach.
- Czyste biurko: meble do odrabiana lekcji powinny znajdować się przy mało atrakcyjnej ścianie oraz zawierać jedynie rzeczy potrzebne do wykonania zadania.
- Cisza: wyłączony telewizor, radio, komputer, telefon.
- Spokojne otoczenie: dziecko powinno siedzieć daleko od okna lub tyłem do niego, w pobliżu nie powinny znajdować się atrakcyjne przedmioty, pozostali członkowie rodziny dbają o ciszę podczas nauki.
Dobrze zaplanowany czas odrabiania lekcji
- Naukę dzielimy na etapy: nastawiamy minutnik odmierzający czas na ćwiczenia.
- Natychmiastowe pochwały: po wykonaniu zadania chwalimy za dobrą pracę.
- Przywołanie uwagi: w chwili rozproszenia np. stukamy palcem w zeszyt i mówimy „zeszyt”.
- Przeplatanie aktywności: na zmianę wykonujemy zadania mniej i bardziej ciekawe.
- Karta pracy: wspólnie tworzymy check-listy zadań do wykonania na dany dzień, uwzględniając możliwości koncentrowania się dziecka, odhaczając po kolei wykonane ćwiczenia.
Skuteczne wydawanie poleceń
- Wydawaj jedno polecenie naraz: unikaj wydawania zbyt wielu poleceń.
- Podejdź do dziecka i zdobądź jego uwagę: zadbaj o kontakt wzrokowy.
- Poproś o powtórzenie polecenia: formułuj jednoznaczne dwu-, trzywyrazowe polecenie i upewnij się, czy dziecko je zrozumiało.
- Egzekwuj wykonanie zadania do końca: nie odchodź, dopóki dziecko nie wykona ćwiczenia do końca.
Wytyczanie zrozumiałych granic zachowania, reguł, zasad
- Konsekwencja: stałe egzekwowanie wcześniej ustalonych zasad zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa.
- Realne wymagania: zbyt wysokie wymagania obniżają samoocenę oraz motywację.
- Stały plan dnia: wspólnie przygotujcie plan dnia, według którego mamy stałe godziny pracy i zabawy.
Zapewnienie odpowiedniej ilości ruchu
- Sport
- Przerwy na aktywność ruchową: po każdym wykonanym zadaniu pozwalajmy na trochę ruchu, np. 10 przysiadów, przejście przez cały przedpokój w podskokach.
- Dostosuj się do indywidualnych potrzeb dziecka: umożliwienie gniecenia gumowej piłki podczas wykonywania zadań, stanie na jednej nodze podczas słuchania opowiadania.
Magdalena Michalska
Psycholog, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego. Posiada przygotowanie pedagogiczne. Pracowała z dziećmi i młodzieżą w poradni oraz na oddziale Kliniki Pediatrii, Diabetologii i Endokrynologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku. Doświadczenie zawodowe zdobywała podczas praktyk w Centrum Interwencji Kryzysowej PCK w Gdańsku oraz Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno–Konsultacyjnym przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku. Prywatnie interesuje się fotografią i dziennikarstwem.
Materiał opublikowany dzięki współpracy z Centrum Zdrowia Dziecka Pegaz
